Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 63

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
um tegund aðgerðar, alvarlega fylgikvilla og skurðdauða (<30 dagar)
fengust úr sjúkraskrám. Heildarfjöldi greindra lungnakrabbameina
(ÖES) fékkst úr Krabbameinsskrá, en þau voru 1.568. Æxli voru stiguð
samkvæmt TNM-kerfi og lífshorfur reiknaðar. Borin voru saman þrjú
fimm ára tímabil.
Niðurstöður: Alls gengust 397 sjúklingar undir 404 aðgerðir; þar af voru
73,5% blaðnám, 14,9% lungnabrottnám og 11,6% fleyg-/geiraskurðir.
Hlutfall sjúklinga sem fóru í aðgerð var 25,3% og breyttist ekki marktækt
milli tímabila. Sama átti við um hlutfall kirtilfrumukrabbameina,
tilviljunargreindra æxla og sjúklinga á stigum I+II. Alvarlegir fylgikvillar
greindust í 8,4% tilfella, oftast eftir lungnabrottnám (18,3%). Skurðdauði
var 0,7% eftir blaðnám, 3,3% eftir lungnabrottnám og 0% eftir fleygskurð
(p>0,l). Fimm ára lífshorfur fyrir allan hópinn voru 40,7% samanborið
við 4,8% fyrir þá sem ekki fóru í aðgerð. Lífshorfur voru marktækt betri
eftir blaðnám (44,5%) og fleyg-/geiraskurð (41,2%) samanborið við
lungnabrottnám (22,3%) (p<0,005) og á síðustu fimm árunum miðað við
fyrstu fimm (p=0,04).
Ályktanir: Hlutfall sjúklinga sem gengust undir skurðaðgerð var 25,3%
sem er í hærra lagi miðað við önnur Evrópulönd. Árangur fyrst eftir
aðgerð er mjög góður (skurðdauði 1%) og langtímalífshorfur í meðallagi.
E 144 Fleyg- og geiraskurðir við lungnakrabbameini á íslandi
Asgeir Alexandersson1, Steinn Jónsson1-2, Helgi J. Isaksson3, Tómas Guðbjartsson1-4
'Læknadeild HÍ, 2lungnadeild, 3rannsóknastofu í meinafræöi, 4hjarta- og lungnaskurðdeild
Landspítala
alexandersson@gmail.com
Inngangur: Hefðbundin aðgerð við lungnakrabbameini öðru en
smáfrumukrabbameini (ÖES) er blaðnám. I völdum tilvikum er þó
gripið til fleyg- eða geiraskurðar, tildæmis ef lungnastarfsemi er mikið
skert. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna árangur þessara
aðgerða hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á sjúklingum sem gengust
undir fleyg- eða geiraskurð vegna lungnakrabbameins (ÖES) á Islandi
1994-2008. Upplýsingar fengust úr sjúkraskrám og voru kannaðar
ábendingar aðgerðar, TNM-stigun, fylgikvillar og heildarlífshorfur. Öll
vefjasýni voru endurskoðuð.
Niðurstöður: Alls gengust 44 sjúklingar (52,3% konur) undir samtals
47 fleyg- eða geiraskurði. Meðalaldur var 69,1 ár og greindust 38,3%
sjúklinga fyrir tilviljun. Alls höfðu 55,3% sögu um kransæðasjúkdóm
og 40,4% langvinna lungnateppu. Meðal ASA-skor var 2,6. Aðgerðirnar
tóku að meðaltali 82,5 mínútur (bil 30-131), blæðing í aðgerð var 260 ml
(bil 100-650) og miðgildi legutíma níu dagar (bil 4-24). Sýni úr eitlum
voru tekin í 12,8% aðgerðanna en miðmætisspeglun aðeins gerð einu
sinni. Helstu fylgikvillar voru lungnabólga (14,9%), langvarandi loftleki
(12,8%) og blæðing í aðgerð (>500 ml) (8,7%). Tveir sjúklingar fengu
alvarlega fylgikvilla, 36,2% dvöldu á gjörgæslu yfir nótt, en enginn
lést <30 daga frá aðgerð. Meðalstærð æxlanna var 2,3 cm (bil 0,8-5).
Kirtilmyndandi krabbamein var algengasta vefjagerðin (66,7%) og 43,8%
aexlanna illa þroskuð. Eftir aðgerð voru 78,7% sjúklinga á stigi IA/IB,
17,0% á stigi IIA/IIB og tveir á stigi IIIA. Eins og fimm ára lífshorfur
voru 85,1% og 41,2%.
Ályktanir: Tíðni fylgikvilla eftir fleyg- og geiraskurði er lág á íslandi,
svipuð og eftir blaðnám. Lífshorfur eru einnig sambærilegar. Þetta er
athyglisvert þar sem flestir þessara sjúklinga hafa undirliggjandi hjarta-
og æðasjúkdóma.
E 145 Meðgöngusykursýki á íslandi 2007-2008
Ómar Sigurvin Gunnarsson1-2, Hildur Harðardóttir3, Arna Guðmundsdóttir4
‘Landspítala, -læknadcild HÍ, 3kvenna- og bamasviði, 4göngudeild sykursjúkra Landspítala
omarsg@gmail. com
Inngangur: Tíðni fylgikvilla á meðgöngu, í fæðingu og hjá nýbura eykst
ef móðir hefur meðgöngusykursýki (MGS). Eldri rannsóknir sýna að hjá
konum með meðgöngusykursýki er líklegra að fæðing sé framkölluð
og að fæðing verði með keisaraskurði. Fylgikvillar barns eru með
annars axlarklemma, fósturköfnun, nýburagula og blóðsykurfall. Tíðni
meðgöngusykursýki fer hratt vaxandi í hinum vestræna heimi og var
2,3% á íslandi árið 2003 en erlendis er tíðnin á bilinu 3-14%. í þessari
rannsókn var könnuð tíðni meðgöngusykursýki og fylgikvilla móður og
barns á íslandi 2007-8.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin tók til allra kvenna sem greindust
með og/eða komu til meðferðar vegna meðgöngusykursýki á
Landspítala 1. janúar 2007 til 31. desember 2008. Skráður var
aldur móður, þyngdarstuðull, þjóðerni, ættarsaga um sykursýki og
niðurstöður sykurþolprófs, fylgikvillar á meðgöngu og í fæðingu,
fæðingarmáti, fæðingarþyngd, fæðingaráverkar og fylgikvillar nýbura.
Niðurstöður voru bornar saman við almennt þýði á sama tíma og
lýsandi tölfræði notuð til að bera saman hópana.
Niðurstöður: Meðgöngusykursýki greindist á 4,6% meðganga. Af
289 konum þurftu 113 konur (39%) insúlínmeðferð en 61% dugði
mataræðisbreyting og hreyfing til sykurstjórnunar. Ef rannsólcnarhópur
er borinn saman við almennt þýði sést að framköllun fæðingar var
algengari (44,3% og 18,5%; p<0,0001) sem og fæðing með keisaraskurði
(29,4% og 17,6%; p<0,0001), bæði val- (11,8% og 6,1%; p=0,0004) og
bráðaaðgerð (17,6% og 11,5%; p=0,0027). Algengara var að þungburar
(>4.500gr) fæddust með keisaraskurði (63% og 27%; p=0,003). Ekki var
marktækur munur á tíðni fyrirbura (7,6% og 6,6%; p=0,47) eða andvana
fæðinga (0,7% og 0,4%; p=0,ll). Börn kvenna með meðgöngusykursýki
voru líklegri til að fá blóðsykurfall (13,5% og 2,4%; p<0,0001),
nýburagulu (12,8% og 8,5%; p=0,018) og viðbeinsbrot (2,4% og 1%;
p=0,027) en tíðni axlarklemmu var ekki aukin (1,4% og 0,6%; p=0,ll).
Ályktanir: Tíðni meðgöngusykursýki á íslandi hefur tvöfaldast frá
árinu 2003 en 4,6% þurvgaðra kvenna greinast með meðgöngusykursýki.
Meðgöngusykursýki eykur líkur á inngripum, bæði framköllun fæðingar
og fæðingu með keisaraskurði, val- og bráðaaðgerð. Fylgikvillar barns
eru algengari en axlarklemma ekki.
E 146 Erfðafræðilegar orsakir endurtekinna fósturláta
Helga Hauksdóttir1-3, Halldóra Sunna Sigurðardóttir1, Hjörleifur Skorri
Þormóðsson3, Ástrós Arnardóttir1, Vigdís Stefánsdóttir1-3, Jóhann Heiðar
Jóhannsson1, Margrét Steinarsdóttir1, Hildur Harðardóttir2, Jón Jóhannes Jónsson13
'Ertða- og sameindalæknisfræðideild, Tæðinga-, meðgöngu- og fósturgreiningardeild
Landspítala, 3lífefna- og sameindalíffræðistofu læknadeild HÍ
heh12@hl.is
Inngangur: Um 20% af þekktum þungunum enda í fósturláti.
Litningagallar greinast í 50-60% tilfella fósturláta á fyrsta þriðjungi
meðgöngu og örflögugreiningar finna skýringu í um 10% í
viðbót. Mislitun (aneuploidy) er algengasta tegund litningagalla.
Stökkbreytingum í SYCP3 geni hefur verið lýst í tveimur konum, en það
gen tjáir hluta af pörunarborða (synaptonemal complex) í rýriskiptingu.
Við rannsökuðum hjá hópi kvenna með endurtekin fósturlát hvort
stökkbreytingar í SYCP3 geni skýra mislitnun hjá fóstrum og hvort
háskerpuörflögugreining með þreifara fyrir allar útraðir í erfðamengi
mannsins greini úrfellingu eða tvöföldun í fóstrum með eðlilega
litningagerð.

LÆKNAblaðið 2011/97 63