Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 127

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
á svipuðu stigi eða ívið lægri en mælst hefur í Stokkhólmi og Helsinki
en talsvert lægri en það sem mælst hefur í Róm, Barselóna og Augsburg.
Í Reykjavík, Evrópuborgunum og Los Angeles er fylgni milli N02 og
03 tölfræðilega marktækt neikvæð, sem kemur heim við að 03 er ekki í
útblásturslofti bíla, en það á við um N02. Þar sem mengun í Reykjavík
er svipuð og það sem gerist í öðrum borgum á Norðurlöndum má búast
við líkum heilsufarsáhrifum vegna mengunarinnar í Reykjavík sem í
hinum borgunum.
V 139 Loftmengun í Reykjavík og notkun lyfja við hjartaöng
Ragnhildur Guðrún Finnbjörnsdóttir', Helga Zoega2, Öm Ólafsson2, Vilhjálmur
Rafnsson3
'Læknadeild HÍ, 2Miðstöð í lýðheilsuvísindum, 3rannsóknastofu í heilbrigðisfræði, læknadeild
Hf
vilraf@hi.is
Inngangur: Erlendar rannsóknir hafa sýnt að aukinn styrkleiki
loftmengunarefna hefur áhrif á heilsufar hjartasjúklinga. Markmið
rannsóknarinnar var að kanna tengsl loftmengunarefnanna níturdíoxíðs
(N02), ósóns (03), svifryks (PM10) og brennisteinsvetnis (H2S) í Reykjavík
við notkun lyfja við hjartaöng en notkunin var metin í lyfjaúttektum.
Efniviður og aðferðir: Gögn um daglegan fjölda afgreiddra lyfja x
ATC flokki C01DA02 (nítróglýserín) voru fengin úr lyfjagagnagrurmi
landlæknisembættisins. Gögn um mælt magn N02, 03, PM10 og H2S
ásamt hita og rakastigi á horni Grensásvegar og Miklubrautar voru
fengin frá umhverfissviði Reykjavíkurborgar og Umhverfisstofnun.
Með tilfellavíxlunar (case-crossover) rannsóknarsniði var líkindahlutfall
reiknað. Rarmsóknartímirm var frá 1. janúar 2005 til 31. desember 2009.
Niðurstöður: Jákvætt samband reyndist vera milli ákveðinna
loftmengunarefna og fjölda lyfjaúttekta á dag af nítróglýseríni. Þegar
N02 hækkaði um 10 pg/m3 sást að jafnaði aukning á afgreiðslu
nítróglýseríns um 11,6% sama dag og við sömu hækkun á 03 sást
að jafnaði aukning á afgreiðslu nítróglýseríns um 9,0% sama dag.
Aukningin á afgreiðslum var 7,1% og 7,2% þegar 10 pg/m3 hækkun var
á NO, og 03 styrkleika daginn áður en afgreiðslan átti sér stað. PM10 og
H2S reyndust ekki tengd lyfjaúttektum. Við mat á sambandi mengunar
og lyfjaúttekta er tekið tillit til armarra mengunar- og veðurfarsþátta.
Alyktanir: Þetta er fyrsta rannsóknin svo kunnugt sé sem metur
samband loftmengunar og notkun lyfja við hjartaöng. Tilraunir á
mörmum og faraldsfræðilegar rannsóknir benda til að aukin mengun
PM25, NO, og 03 leiði til samdrátta í slagæðum og fjölgi innlögnum
sjúklinga með hjartaöng á sjúkrahús. Hvort tveggja styður þá tilgátu að
sambandið sem farmst í þessari rarmsókn sé orsakasamband.
V 140 Hópmyndun kalix[4]aren afleiðu með jákvæða hleðslu - nýtt
hjálparefni í lyfjafræði
Elena V. Ukhatskaya1, Sergey V. Kurkov1, Susan Mattews2, Amani E1 Fagui’,
Catherine Amiel’, Þorsteinn Loftsson'
'Lyfjafræðideild HÍ, 2School of Pharmacy University of East Anglia, Norwich, Bretlandi, ’East
Paris Institute ofChemistry and Materials Science, Frakklandi
eiena@hi.is
Inngangur: Þótt vatnsleysanlegar kalixaren-afleiður gegni margvíslegu
hlutverki í efnafræði og líffræði hafa vatnslausnir kalixarena lítt verið
rannsakaðar. Markmið verkefnisins er að rannsaka hópmyndun
(myndun aggregata) í vatnslausnum sem innihalda jákvætt hlaðna
kalix[4]aren afleiðu.
Efniviður og aðferðir: 5,11,17,23-tetrakis (trimethylammoniomethyl)-
25,26,27,28-tetrapropoxycalix[4]arene tetrachloride (Calix) var samtengt
í samvinnu við rarmsóknarhóp í Englandi. DLS-mælingar voru
notaðar til að ákvarða stærðardreifingu aggregata í 0,1 til 1,2% (w/v)
Calix-vatnslausnum. Myndunarhraði og gerðir agna voru metnar.
Rafeindasmásjá (TEM) var notuð til að mynda agnir sem kallaðar
voru fram með úranýl-litun. Eðlisefnafræði agnamyndunarinnar var
rannsökuð með litrófsmæli, osmómæli og mælingum á yfirborðsvirkni
Calix-lausna við stofuhita.
Niðurstöður: DLS-mælingar (það er mælingar á endurkasti ljósgeisla)
og TEM-myndun á Calix-vatnslausnum sýndu myndun á kúlulaga
ögnum sem líktust mísellum. Að jafnaði fundust í lausnunum tveir
hópar agna af mismunandi stærð. í lausnunum var nær ekkert uppleyst
mónómer Calix (það er sem ekki var í ögnum). Þegar fylgst var með
breytingum á eðlisefnafræðilegum eiginleikum Calix lausna með
vaxandi styrk (litrófsmælingar, osmómælingar, yfirborðsvirkni) kom í
ljós að agnimar breyttu um lögun og stærð (stækkuðu) við 10 mg/ml
Calix-styrk. Við geymslu minnkuðu agnirnar.
Alyktanir: Uppleyst Calix er aðallega á formi mísellar agna
(aggregata). Við 10 mg/ml Calix-styrk breytast agnirnar sem leiðir til
eðlisefnafræðilegra breytinga á Calix-lausnum.
V 141 Dorzólamíð/y-sýklódextrín míkródreifa í augndropum: In vivo
rannsóknir
Phatsawee Jansook1-, Einar Stefánsson13, Þorsteinn Loftsson'-
'Oculis ehf., 2lyf]afræðideild HÍ, ’læknadeild HÍ og Landspítala
phj1@hi.is
Inngangur: Tmsopt®-augndropar frá Merck (USA) irmihalda 2,23%
(w/v) af glákulyfinu dorzólamíð hýdróklóríði í nokkuð þykkfljótandi
burðarefni með pH 5,6. Augndroparnir eru gefnir þrisvar á dag. Þeir
lækka augnþrýstinginn (IOP) en valda staðbundnum aukaverkunum,
aðallega sviða í augum. Endurhönnun lyfjaformsins gæti dregið úr
þessum aukaverkunum, bætt meðferðarfylgnina og aukið aðgengi
lyfsins irm í augað. Markmið verkefnisins var að þróa nýja gerð
dorzólamíðaugndropa byggða á myndun dorzólamíð/sýklódextrín
míkrókorna með forðaverkun.
Efniviður og aðferðir: Fasa-leysanleiki dorzólamíðs HCl var
ákvarðaður í augndropalausn. Losun dorzólamíðs var mæld úr
vatnslausnum sem innihéldu annað hvort y-sýklódextrín (yCD) eða
2-hydroxýprópýl-y-sýklódextrín (HPyCD). Augndropar sem irmihéldu
yCD og hýdroxýprópýl metýlsellulósa (HPMC) voru hannaðir og
eðlisefnafræðilegir eiginleikar þeirra rannsakaðir. Aðgegni dorzolamíðs
úr dropunum irm í augað var mælt in vivo í kanínum.
Niðurstöður: Stöðugleikastuðular (stability constants) og fléttustuðlar
(complexation efficacy) dorzólamíð/yCD og dorzólamíð/HPyCD fléttna
eru frekar lágir sem merkir að frekar mikið af sýklódextríni þarf til að
auka vatnsleysanleika lyfsins. Rannsóknir sýndu að flétturnar hópuðu
sig saman til að mynda nanóagnir og dorzólamíð/yCD nanóagnirnar
hópuðu sig saman til að mynda míkróagnir með um það bil 2 pm
þvermál. Augndroparnir stóðust allar kröfur European Pharmacopoeia
til augndropa. In vivo rannsóknir í kanínum sýndu að augndroparnir
gáfu háan dorzólamíðstyrk í augnvökva (aqueous humor) í að minnsta
kosti 24 klukkustundir með mestu þéttni fjórum klukkustundum
eftir gjöf augndropanna. Töluverður styrkur dorzólamíðs var einnig í
bakhluta augans.
Ályktanir: Augndropar sem innihalda dorzólamíð/yCD míkrókorn,
LÆKNAblaðið 2011/97 127