Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 116

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
sjúkraskrám fengust úr fyrri rannsókn. Við mat á gæðum lyfjameðferða
var stuðst við 15 lyfjamiðaða gæðavísa.
Niðurstöður: Hlutfall innlagna sem greindust með einn eða fleiri
gæðavísi var 48,4% og var algengið 56,2% meðal kvenna og 39,9% meðal
karla. Fyrir utan einn gæðavísi voru fleiri konur en karlar með hvern
þeirra sem valdir voru fyrir þessa rannsókn. Tölfræðilega marktækur
munur var á milli aldursbila með tilliti til fjölda gæðavísa og algengara
var að eldri einstaklingar greindust með gæðavísi. Tengsl milli gæða
lyfjameðferða og fjölda legudaga eða afdrifa sjúklinga komu ekki fram
í rannsókninni.
Alyktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að gæðum
lyijameðferða meðal aldraðra sé ábótavant og að betur megi gera bæði
í eftirfylgd og í sambandi við ákvarðanatöku um lyfjameðferð. Konur
virðast líklegri til að vera á hugsanlega óviðeigandi lyfjameðferð.
Mælitækið sem notað var í rannsókninni var ekki áreiðanleikaprófað
og æskilegra væri að nota viðurkennt, hugsanlega sjúkdómsmiðað,
mælitæki ef til framhaldsrannsókna kæmi.
V 105 Barneign og heilsa íslenskra kvenna
Hildur Kristjánsdóttir1,4, Ólöf Ásta Ólafsdóttir* 1-3, Þóra Steingrímsdóttir1'3, Jóhann
Ág. Sigurðsson1-2
'f-láskóla íslands, 2Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, 3kvenna- og barnasviði Landspítala,
4landlæknisembættinu
olofol@hi.is
Inngangur: Ytri áhrif og líðan móður á meðgöngu getur haft afgerandi
áhrif á fæðinguna og líkamlega og andlega heilsu móður, barns
og fjölskyldu síðar meir. Markmið rannsóknarinnar er að kanna
barneignarþjónustu, heilsu og líðan kvenna frá því snemma á meðgöngu
þar til um ári eftir fæðingu.
Efniviður og aðferðir: Arið 2008 hófst umfangsmikil spuminga-
listakönnun um barneignarferli íslenskra kvenna. í fyrsta áfanga
var konum sem komu í mæðravemd í 11-16 viku meðgöngu með
tilviljanakenndum hætti boðin þátttaka. I öðrum áfanga, sem hófst
2009 og lýkur 2011, er sömu konum sendur nýr spumingalisti
þremur mánuðum eftir fæðingu. Þriðji áfangi er fyrirhugaður
einu ári eftir fæðingu. Upplýsinga er aflað um félagslega þætti og
barneignarþjónustu, svo sem ómskoðun á meðgöngu, verkjameðferð,
keisarafæðingu, heimafæðingu, val á meðferð og fæðingarstað,
fæðingarorlof, samskipti við heilbrigðisfagfólk og fjölskyldu, líðan,
líkamleg og tilfinningaleg einkenni, áhyggjur til dæmis af húsnæði,
atvinnu/atvinnuleysi, öryggiskennd og mat á eigin fæmi. Óskað
verður eftir viðtölum við lítinn hóp þátttakenda til að fá fram ítarlegri
upplýsingar byggðar á persónubundinni reynslu.
Niðurstöður: Ellefu hundruð og fimm konur tóku þátt í fyrsta áfanga
(um 20% allra í mæðravemd á íslandi), þar af voru 40% frumbyrjur.
A höfuðborgarsvæðinu búa 69%. Konumar mátu heilsu sína góða
eða mjög góða í 83% tilvika. Af konunum kysu 7% að fæða með
keisaraskurði og 19% (207/929) kysu að fæða í heimahúsi með aðstoð
ljósmóður ef þær gætu valið sér fæðingarmáta. Ekki er að jafnaði munur
á svörum frá landsbyggð og höfuðborgarsvæði.
Alyktanir: A tímum mikilla breytinga í íslensku samfélagi gefst tækifæri
til að fylgast með líðan barnshafandi kvenna og nýju fjölskyldunnar við
þróun barneignarþjónustu, meðal annars frá sjónarhóli kvenna.
V 106 Lifun inniliggjandi geðsjúklinga með fíknisjúkdóm
Steinn Steingrímsson12, Thor Aspelund3, Sigmundur Sigfússon4, Andrés
Magnússon1'2
’Geödeild Landspítala, 3læknadeild, 3raunvísindadeild HÍ, 4geðdeild Sjúkrahússins á Akureyri
steinnstein@gmail.com
Inngangur: Fíknisjúkdómur er algengur og alvarlegur sjúkdómur meðal
inniliggjandi geðsjúklinga. Fíknisjúkdómur getur verið meginorsök
innlagnar á geðdeild eða verið meðvirkandi þáttur. Megintilgangur
rannsóknarinnar var að bera saman lifun tveggja hópa inniliggjandi
sjúklinga; þá með og án fíknigreiningar.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin náði til allra innlagna (18 ára og
eldri) á geðdeildir íslands á 27 árum. Gengið var út frá greiningu við
fyrstu innlögn; bornir voru saman þeir sem höfðu fíknigreiningu við þá
sem höfðu ekki þá greiningu. Tölfræðiútreikningar voru aðskildir fyrir
kjm og notaður Cox-áhættulíkindareikningur. Leiðrétt var fyrir aldri
og innlagnarári. Sá hópur sjúklinga sem var bæði með fíknisjúkdóm og
aðrar meðfylgjandi geðgreiningar var skoðaður sérstaklega.
Niðurstöður: A tímabilinu lögðust 14.025 sjúklingar inn á geðdeildir.
Eftirfylgnitími var alls 156.123 ár. Lifun karla með fíknisjúkdóm var
svipuð lifun geðklofasjúklinga án fíknisjúkdóms (Áhættuhlutfall
(hazard ratio (HR))=1,02, p>0,05) en verri borin saman við sjúklinga
með lyndisraskanir (HR=0,86, p<0,05) og aðra geðsjúkdóma (HR=0,79,
p<0,05). Lifun kvenna með geðklofa- (HR=0,75, p<0,05), lyndisraskanir
(HR=0,60, p<0,05) og aðra geðsjúkdóma (HR=0,66, p<0,05) var betri
miðað við þær sem greindust með fíknisjúkdóm. Önnur geðgreining
ásamt fíknisjúkdóm borin saman við einungis fíknigreiningu jók
marktækt dánartíðni karla (HR=1,23, p<0,05) en ekki kvenna (HR=1,11,
p>0,05).
Ályktanir: Fíknisjúkdómur hefur verri lífshorfur en bæði lyndisraskanir
og aðrir geðsjúkdómar án fíknisjúkdóms. Hjá körlum er lifun svipuð
við ffknisjúkdóm og við geðklofa án fíknigreiningar en fíknisjúkdómur
gefur verri lífshorfur en geðklofi hjá konum. Önnur geðgreining
samhliða fíknisjúkdómi eykur dánartíðni karla en ekki kvenna.
V 107 Greining og meðferð lungnabólgu fullorðinna í heilsugæslu á
höfuðborgarsvæðinu
Ágúst Óskar Gústafsson1, Jón Steinar Jónsson1-, Steinn Steingrímsson2, Gunnar
Guðmundsson2-3
1 Heilsugæslu höfuðborgarsvæöisins, dæknadeild Hí, 3lungnadeild Landspítala
agust_gustafsson@hotmail.com
Inngangur: Lungnabólga er algeng sjúkdómsgreining hjá fullorðnum
i heilsugæslu. Lítið er vitað um klínísk einkenni, greiningaraðferðir
og meðferð lungnabólgu í heilsugæslu hérlendis. Tilgangur rann-
sóknarinnar var að kanna greiningaraðferðir, sýklalyfjanotkun og aðra
meðferð.
Efniviðurogaðferðir: SafnaðvarsamanupplýsingumfráHeilsugæslunni
á Seltjarnamesi, Garðabæ og Hamraborg hjá einstaklingum eldri en 18
ára. Leitað var eftir greiningum um lungnabólgu í sjúkraskrárkerfi
fyrir tímabilið 1. september 2008 til 1. september 2009. Stuðst var við
samskiptaseðla, lyfseðla, röntgensvör og niðurstöður blóðrannsókna
sem og ræktunarsvör og mótefnamælingar.
Niðurstöður: Alls voru skoðuð gögn hjá 215 einstaklingum, 64% konur.
Meðalaldur var 50,2 ár. Fyrir höfðu 22% þekktan lungnasjúkdóm. Alls
komu 47% í bókaðan tíma. Lengd veikinda var undir viku hjá 64%.
Algengustu einkennin voru hósti (71,6%), hiti (40,0%) og kvefeinkenni
(29,8%). Blóðþrýstingur var skráður hjá 26 (14%) einstaklingum sem

116 LÆKNAblaðið 2011/97