Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 136

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
minni öryggismarka umhverfis meðferðarsvæðið. Reiknuð öryggismörk
umhverfis blöðruhálskirtilinn voru 8,93 mm miðað við að frávik voru
ekki leiðrétt alla meðferðina. Með leiðréttingu fimm sinnum í viku voru
öryggismörkin 2,96 mm.
Alyktanir: Með aukinni tíðni leiðréttinga á meðferðarlegu sjúklings
út frá eftirlitsmyndum er hægt að minnka öryggismörkin umhverfis
klínískt meðferðarsvæði.
V 167 Hlutverk AMPKa2 í að viðhalda samfelldu æðaþeli
Brynhildur Thors, Haraldur Halldórsson, Guðmundur Þorgeirsson
Rannsóknarstofu í lyfja- og eiturefnafræði HÍ, lyflækningadeild Landspítala
gudmth@landspitali.is
Inngangur: Æðaþel aðskilur blóð og vefi og myndar segavarnandi
yfirborð innan á æðum. Samfella yfirborðsins er því mikilvæg til að
æðaþelið skili hlutverki sínu.
Efniviður og aðferðir: Við höfum kannað hlutverk AMPK í
æðaþelsfrumum með því að beita siRNA tækni til að slökkva á tjáningu
al og/eða a2 eininga AMPK í æðaþelsfrumum sem ræktaðar eru úr
bláæð naflastrengja. Myndun hvarfgjarnra súrefnissameinda var mæld
með DFC þreifara í FACS tæki, frymisnetsálag og sjálfsát voru metin
með sértækum mótefnum gegn Grp78 og p62, útlitsbreytingar voru
metnar í „fasacontrast" smásjá.
Niðurstöður: Þó al ísóform sé ríkjandi í æðaþelsfrumum hefur það engin
áhrif á útlit frumugróðursins þótt slökkt sé á tjáningu þess með siRNA.
Hins vegar veldur 48-64 tíma meðferð með siRNA fyrir a.2 ísóformið
sýnilegri breytingu á frumulaginu. Séu frumurnar settar í sermislaust
æti verður aftur engin breyting á al siRNA meðhöndluðum frumum
en a2 siRNA meðhöndlaðar frumur skreppa saman og losna hver frá
annarri og frá undirlaginu. Við þessa meðferð eykst tjáning Grp78 sem
er vísbending um aukið frymisnetsálag. Þessar útlitsbreytingar virðast
tengjast myndun hvarfgjarnra súrefnissameinda því þær verða ekki ef
frumurnar eru meðhöndlaðar með SOD-herminum tempol eða NAD(P)
H-oxíðasa hindranum DPI.
Ályktanir: AMPKa2 gegnir mikilvægu hlutverki í því að viðhalda
samfelldum æðaþelsgróðri með því að hindra frymisnetsálag og hindra
myndun hvarfgjarnra súrefnissameinda við álagsaðstæður.
V 168 Rannsóknirá áhrifum virkjunar AMPK í
bráðahvítblæðisfrumulínum á efnaskipti
Giuseppe Paglia1, Sigrún Hrafnsdóttir1, Steinunn Thorlacius1, Maike Aurich1,
Bernhard Ö. Pálsson1-2, Ines Thiele1
'Kerfislíffræóisetri HÍ, 2Dept. of Bioengineering University of Califomia, San Diego,
Bandaríkjunum
ines. thiele@googlemail. com
Inngangur: Efnaskiptaferlar eru mikilvægir í lífeðlisfræði ýmissa
sjúdóma í mönnum. En vegna þess hve flókin og margslungin efnaskipti
mannsins eru, þá er erfitt að meta hvaða breytingar í þessum ferlum eru
sjúkdómssérhæfðar. Þess vegna er nauðsynlegt að geta metið breytingar
í efnaskiptum sem eina heild. Sem dæmi má taka krabbamein. Breytingar
í efnaskiptum sjást í krabbameinsfrumum auk þess sem sýnt hefur verið
fram á að efnaskiptaensím tengjast ákveðnum krabbameinssvipgerðum.
Efniviður og aðferðir: AMP virkjaður kínasi (AMPK) er miðlægur
skynjari fyrir orkubúskap frumunnar og stýrir ýmsum ferlum sem
takmarka orkunotkun, ásamt því að virkja orkumyndandi ferla.
Hugmyndir eru um að nota AMPK örva sem krabbameinslyf og áhrif
AMPK virkjunar á ýmsa efnaskiptaferla hafa verið rannsakaðir. Hins
vegar hafa áhrif þeirra á efnaskiptamengi (metabolome) frumunnar
ekki verið rannsökuð. Til að afla vitneskju um þær breytingar sem
verða í efnaskiptum þegar AMPK er virkjaður, voru tvær frumulínur úr
bráðhvítblæði meðhöndlaðar með AMPK örvum sem virkja kínasann
ýmist beint (A-769662) og óbeint (AICAR). Utanfrumuhvarfefni voru
rannsökuð með massagreiningu ásamt áhrifum hvatanna á vöxt og
stýrðan frumudauða.
Niðurstöður: Virkjun AMPK dró úr vexti frumnanna og stýrður
frumudauði jókst. Greining á hvarfefnum í frumuæti sýndi
frumusérhæfða og örvasérhæfða svörun, þar á meðal minnkaða upptöku
á amínósýrum og glúkósa og aukningu á milliefnum púrínmyndunar.
Virkjun með A769662 olli einnig minnkuðu seyti á mjólkursýru. Verið er
að tengja þær breytingar sem fundust með mælingum á hvarfefnum við
Recon 1, sem geymir upplýsingar um erfðamengi efnaskipta mannsins,
til að meta hvaða áhrif lyfin hafa á heildarefnaskiptakerfi frumunnar.
Ályktanir: Með gerð tölvulíkana mun verða unnt að fá gleggri mynd af
flóknum tengslum AMPK og efnaskipta.
V 169 Stefnuákvörðun efnahvarfa í efnaskiptalíkani fyrir Thermatoga
Maritima
Viðar Hrafnkelsson, Ronan M.T. Fleming
Rannsóknasetri í kerfísh'ffræði HÍ
vidarhrQgmail. com
Inngangur: Thermatoga Maritima er baktería sem upphaflega var
einangruð frá jarðhitasvæðum í sjávarseti. Bakterían hefur sýnt
möguleika á framleiðslu vetnis. Markmiðið er að spá fyrir um
varmafræðilega hagstæða efnaskiptaferla til framleiðslu vetnis í T.
Maritima sem fall af hvarfefnum með því að nota efnaskiptalíkan af T.
Maritima og nálganir á Gibbs-fríorku fyrir efnahvörf.
Efniviður og aðferðir: Þar sem T. Maritima lifir við hitastig 353K þarf að
gera nálganir á Gibbs-fríorku fyrir efnahvörf þar sem gögn eru aðeins
aðgengileg fyrir hitastig 298.15K. Hugbúnaðarpakkinn CHNOSZ sem
notar endurskoðuðu Helgeson-Kirkham-Flowers (HKF) jöfnurnar var
því notaður til að meta þau gildi við 353K. Fyrir útreikningana voru
Gibbs-fríorka og vermi við 298.15K til viðmiðunar fengið frá Alberty og
varmarýmd fyrir hitastig milli 298.15K og 353K, nálguð með líkaninu
"The NIST Structures and Properties Group Additivity Model" notuð.
Niðurstöður: Vegna skorts á rannsóknarniðurstöðum fyrir ýmsa
varmafræðilega eiginleika þá voru gildi fyrir Gibbs-fríorku aðeins
fundin fyrir 20% hvarfefna og 16% efnahvarfa. Fyrir eitt efnahvarf varð
stefnubreytingin við 353K samanborið við 298.15K, sem leiddi til 2-3%
aukningar í vetnisframleiðslu.
Ályktanir: Skortur á gögnum fyrir varmafræðilega eiginleika hefur
takmarkað nálganir á Gibbs-fríorku fyrir hvarfefni T. Maritima.
Niðurstöður sýndu þó að stefnubreytingin fyrir eitt efnahvarf
getur haft umtalsverð áhrif á vetnisframleiðslu. Því er ályktað að
með tilkomu Kerfislífræði til að spá fyrir um efnaskiptaferla þá sé
þörfin á varmafræðilegum eiginleikum að aukast fyrir flókin lífræn
efnasambönd.
136 LÆKNAblaöiö 2011/97