Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 102

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
að virka vegna mótefnamyndunar. Á grundvelli storkuritatilraunar
(rotational thromboelastometry, ROTEM®) með ex vivo íblöndun
rFVIIa og fíbrínógens (FBG) í blóð ófrískrar konu með BSS var konan
meðhöndluð strax eftir fæðingu með rFVIIa 7,2 mg ásamt FBG 2
g. Eins fékk hún tranexamín sýru 6 g/dag. Engin blæðing varð.
Storkuritstilraunir hjá þremur öðrum einstaklingum með BSS staðfestu
niðurstöðu fyrri tilraunar.
Efniviður og aðferðir: Tilraunir voru gerðar með sítrerað heilblóð
fjögurra einstaklinga með BSS. Blóðstorknun var mæld í storkurita.
Til viðmiðunar var heilblóð viðmiðunahóps. Storkuritið innifelur
tíma að upphafi storku (clotting time, CT), hámarkshraða storku
(MaxVel), tíma að hámarkshraða storku (t-MaxVel) og mesta þéttleika
storku (maximum clot firmness, MCF). Hvert sýni var athugað í átta
mismunandi samsetningum: Beint (baseline), 2 styrkleikar rFVIIa 2 og
6 pg/ml, 3 styrkleikar viðbætts fíbrígnógens (FBG) 1, 2 og 3 g/L og 2
blöndur af mismunandi styrk rFVIIa með FBG 2 g/L. Hver tilraun var
gerð í tvöföldu. Tölfræðileg marktækni var rannsökuð með ANOVA
prófi fyrir endurtekin sýni.
Niðurstöður: Niðurstöður úr storkuriti sýndu að rFVIIa stytti CT,
MaxVel og t-MaxVel. FBG hafði ekki tölfræðilega marktæk áhrif á CT en
jók storkuhraða (MaxVel og tMaxVel) auk þess að hafa áhrif á þéttleika
storkunnar (MCF) sem rFVIIa hafði ekki.
Ályktanir: rFVIIa ásamt FBG hafa marktæk áhrif á blóðstorku sjúklinga
með BSS samkvæmt storkuritamælingum. Storkurit kann að nýtast vel
til að athuga áhrif mismunandi storkuþátta og lyfja á blóðstorknun.
V 61 Að eignast barn í nýju landi. Viðhorf og reynsla erlendra kvenna
af barneignarþjónustu á íslandi
Birna Gerður Jónsdóttir', Sigrún Gunnarsdóttir2, Ólöf Ásta Ólafsdóttir3
'Fæðingadeild Landspítala, ^hjúkrunarfræðidcild HÍ
bgj1@hi.is
Inngangur: Nýbúum hefur fjölgað hratt hér á landi undanfarin ár og æ
fleiri erlendar konur eru í hópi skjólstæðinga barneignarþjónustunnar
sem kallar á nýjar áskoranir umönnunaraðila. Engar rannsóknir liggja
fyrir um efnið hér á landi en erlendar rannsóknir sýna misgóða reynslu
erlendra kvenna af bameignarþjónustu og birta vísbendingar um að ekki
sé tekið nægjanlegt tillit til menningarbundinna viðhorfa í umönnun.
Efniviður og aðferðir: Menningarhæfni (cultural competence) er hugtak
sem lagt er til grundvallar í þessari rannsókn en markmið hennar er að
dýpka skilning og þekkingu á menningartengdum viðhorfum, hefðum
og væntingum erlendra kvenna til barneignarferlisins og varpa ljósi á
reynslu þeirra af barneignarþjónustunni. Notuð var etnógrafía sem fól í
sér viðtöl við sjö erlendar konur sem fæddu börn sín hér á landi.
Niðurstöður: Gögn voru greind í þrjú meginþemu: 1) Fjölskyldulíf
fjarri heimahögum, sem vísar til aðstæðna kvennanna sem söknuðu
samfélags og tengslanets að heiman. 2) Að eignast barn í nýju landi,
vísar til aðlögunar kvennanna og viðhorfa til barneignarferlisins
sem rímaði vel við almenn viðhorf hér á landi. Sátt var við skipulag
barneignarþjónustunnar en vísbendingar um einangrun og depurð eftir
fæðingu. 3) Snertifletir samskipta, vísar til fjölbreyttra samskipta með og
án orða, með eða án túlka og var reynsla hér misgóð.
Ályktanir: Niðurstöður eru í takt við erlendar rannsóknir og sýna
almenna ánægju viðmælenda með viðmót fagfólks en gefa vísbendingar
um að bæta megi barneignarþjónustuna hvað varðar fræðslu, þjónustu
vegna tungumálaerfiðleika og stuðning eftir fæðingu. Samfelld
ljósmæðraþjónusta virðist henta þessum hópi sérstaklega vel og þá er
mikilvægt að leggja áherslu á styrkingu (empowerment) kvennanna.
V 62 Mat á verkjum nýbura. Þýðing og forprófun á Neonatal Pain
Agitation and Sedation Scale
Karen Ýr Sæmundsdóttir', Margrét Eyþórsdóttir2, Guðrún Kristjándóttir1-
'Hjúkrunarfræðideild HÍ, 'Bamaspítala Hringsins
gkrist@hi.is
Inngangur: Verkir nýbura hafa í gegnum tíðina verið vanmetnir og
vanmeðhöndlaðir. Síðastliðin 30 ár hafa verið þróuð mælitæki til
að meta verki nýbura og hafa samfara því orðið miklar framfarir í
verkjamati þeirra. Eitt þessara mælitækja er Neonatal Pain, Agitation
and Sedation Scale (N-PASS) sem metur langvinna verki, sefun og óeirð.
Tilgangur rannsóknarirmar var að þýða og forprófa N-PASS mælitækið
til að sjá hvort það væri réttmætt og áreiðanlegt í íslenskri þýðingu.
Efniviður og aðferðir: Alls voru 22 böm í rannsókninni, 14 drengir og
átta stúlkur. Horft var á aldur barnanna út frá meðgönguvikum og vom
þau á aldrinum 27 vikna og fjögurra daga til 44 vikna við mælingu.
Börnin voru mæld þegar þau voru í ró, við inngrip sem ekki voru talin
sársaukafull og sársaukafull inngrip. Við úrvinnslu gagna var notast við
lýsandi tölfræði og t-próf háðra úrtaka.
Niðurstöður: Niðurstöður sýndu jákvæða fylgni milli allra þátta
mælitækisins að andlitstjáningu og lífsmörkum undanskildum.
Niðurstöður sýndu marktækan mun á N-PASS skori milli þess þegar
barn er í ró og þegar það verður fyrir sársaukafullu inngripi. Ekki var
marktækur munur á N-PASS skorum þegar barn er í ró og þegar það
verður fyrir inngripi sem ekki er talið sársaukafullt né heldur milli
sársaukafulls inngrips og inngrips sem ekki er talið sársaukafullt.
Niðurstöður gáfu neikvæða fylgni milli rannsakenda sem gefur til
kynna að mælitækið hafi ekki nægan áreiðanleika milli mælenda.
Ályktanir: Mikilvægt er að gera frekari rannsóknir á N-PASS til að
ganga úr skugga um áreiðanleika þess þar sem gott og nákvæmt
verkjamat er grunnurinn að góðri verkjastillingu og frekari rannsóknum
á verkjum með því.
V 63 Barneign og heiisa
Hildur Kristjánsdóttir1,4, Ólöf Ásta Ólafsdóttir1,3, Þóra Steingrímsdóttir2,3, Jóhann
Ág. Sigurðsson1-2
'Háskóla íslands, 'Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, 'kvenna- og bamasviði Landspítala,
'landlæknisembættinu
oiofoi@hi.is
Inngangur: Meginmarkmið rannsóknarinnar er að safna
grunnupplýsingum um heilsu íslenskra kvenna, líðan þeirra og árangur
bameignarþjónustu frá því snemma á meðgöngu þar til um ári eftir
fæðingu.
Efniviður og aðferðir: Upplýsinga var aflað um árangur
bameignarþjónustu og viðhorf til ýmissa þátta, til dæmis ómskoðunar
á meðgöngu, verkjameðferðar, keisarafæðinga, heimafæðinga, vals
á meðferð og fæðingarstað, brjóstagjafar, fæðingarorlofs, samskipta
við heilbrigðisfagfólk og fjölskyldu. Spurt var um reynslu og líðan í
barneignarferlinu, líkamleg og tilfinningaleg einkenni, áhyggjur til
dæmis af húsnæði, atvinnu/atvinnuleysi, öryggiskennd og mat á eigin
færni. Gögnum var safnað í tilviljanakenndu lagskiptu úrtaki 1.105
barnshafandi kvenna með þremur spumingarlistum, það er við 14-16
vikna meðgöngu, fjórum til fimm mánuðum eftir fæðingu og um einu
102 LÆKNAblaðið 2011/97