Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 42

XV VISINDARAÐSTEFNA
FYLGIRIT 66
H í
eðlilegu magni cystatín C í mænuvökva. Mögulega er þessi cystatín C
skortur að örva aðra boðferla í arfberum en sjúklingum.
Efniviður og aðferðir: Heilasneiðar úr 16 sjúklingum og átta viðmiðum
voru notaðar í rarmsókninni. Gerðar voru ýmsar vefjalitanir og
ónæmislitanir til þess að kanna hvaða utanfrumuefni og prótein væru
til staðar í heilaæðum og vefnum í kring. Einnig var ónæmislitað fyrir
frumum ónæmiskerfisins, svo sem makrófögum og stjörnufrumum
(astrocytes).
Niðurstöður: Massons trichrome litun fyrir bandvef sýndi
bandvefsuppsöfnun í slagæðarveggjum hjá sjúklingum. Nánari greining
sýndi að um collagen IV var að ræða sem kemur heim og saman við
niðurstöður úr microarray rannsókn þar sem collagen IV er martækt
upptjáð í arfberum. I tengslum við þetta var connective tissue growth
factor (CTGF) einnig skoðað og í sumum tilfellum var mikil CTGF litun
í kringum æðar sjúklinga. Makrófagar sáust utan á æðaveggjum og
stjörnufrumur umkringdu slagæðar hjá sjúklingum.
Alyktanir: Auk mýlildis uppsöfnunar í heilaslagæðum sjúklinga er
mikil uppsöfnun utanfrumuefna. Þessar miklu vefjaskemmdir virðast
hafa stuðlað að íferð frumna ónæmiskerfisins inni í heilann, svo sem
makrófaga og stjörnufrumna.
E 77 Rannsóknir á meðhöndlun cystatín C og heildargenatjáningu í
húðfíbróblöstum CST3-L68Q arfbera
Birkir Þór Bragason', Ásbjörg Ósk Snorradóttir1, Gustav Östner1,, Björn Þór
Aðalsteinsson1, Elías Ólafsson2, Ástríður Pálsdóttir1
‘Tilraunastöð HÍ í meinafræði að Keldum, Jtaugalækningadeild B2 Landspítaia,3Dept. of
Clinical Chemistry and Pharmacology háskólasjúkrahúsinu í Lundi
birkirbr@hi.is
Inngangur: Arfgeng heilablæðing er séríslenskur mýlildissjúkdómur
semstafar af stökkbreytingu (L68Q) í cystatínC geninu, CST3. Stökkbreytt
cystatín C myndar mýlildi í slagæðaveggjum heilans þar sem uppsöfnun
þess, ásamt uppsöfnun utanfrumuefna, veldur heilablæðingum í ungu
fólki. Við höfum framkvæmt samanburðarrannsóknir á húðfíbróblöstum
arfbera og viðmiða með það að markmiði að skilgreina frávik með tilliti
til meðhöndlunar stökkbreytts cystatín C og heildargenatjáningar
frumnarma, sem gætu legið til grundvallar sjúkdómsmynd arfgengrar
heilablæðingar.
Efniviður og aðferðir: Notaðir voru húðfíbróblastar úr níu arfberum og
sex viðmiðum. Meðhöndlun og staðsetning cystatín C prótíns var greind
með ónæmislitunum, prótfnþrykki og ELISA. Genatjáning í frumunum
var rannsökuð með microarray (expression microarray (NimbleGen)) og
með rauntíma PCRi.
Niðurstöður: Niðurstöðumar benda til þess að gæðaeftirlitskerfi
arfberafrumnanna sendi L68Q cystatín C að einhverju leyti til niðurbrots
í ubiquitin-próteasóm kerfinu og það leiði til þess að magn cystatín
C í seyti arfberafrumnanna sé marktækt lægra en í seyti viðmiðanna.
Hlutfallinu svipar til þess munar sem er á magni cystatín C í
mænuvökva arfbera og viðmiða. Samanburður á heildargenatjáningu
frumna úr arfberum og viðmiðum sýndi að tjáning 257 gena var
marktækt frábrugðin í arfberunum (p<0,001; 128 upptjáð, 129 niðurtjáð).
Alyktanir: Genatjáning arfberafrumnanna bendir til þess að þær hafi
svipgerð mýófíbróblasta, sem er sérhæfð viðgerðarfrumugerð með
mikla seytingu utanfrumuefna. Þessi svipgerð frumunnar kann að
orsakast af lægra utanfrumumagni cystatín C. Þetta hefur skírskotun til
meingerðar sjúkdómsins þar sem mikil uppsöfnun utanfrumuefna (til
dæmis kollagens) greinist í æðaveggjum heilans ásamt lægra cystatín C
magni í mænuvökva
E 78 Hreyfingar deilikorna við aðskilnað dótturfrumna
Ásta Björk Jónsdóttir1-, Roeland W. Dirks2, Hans Vrolijk2, Helga M.
Ögmundsdóttir1-3, Hans J. Tanke2, Jórunn E. Eyfjörð1-3, Karoly Szuahi2
'Rannsóknastofu í krabbameinsfræöum læknadeild HÍ, ;Dept. of Molecular Cell Biology,
Leiden University Medical Center I lollandi, 'læknadeild Hi
ABJ26@hutchison-mrc.cam.ac.uk
Inngangur: Mítósa er sá fasi frumuskiptingaferilsins þar sem litningum
frumna er deilt jafnt í tvær dótturfrumur. Samhliða lokafasa mítósunnar,
nefndur telófasi, hefst aðskilnaður umfrymisins, nefnt frymisskipting
(cytokinesis). Hugsanlegt er að deilikom geislaskauta stuðli að og
stjórni frymisskipingu að einhverju leyti. Við upphaf frymisskiptingar
aðskiljast deilikomin og haldið hefur verið fram að aðskilnaður
dótturfrumna og frymisskipting sé háð því að deilikorn flytjist frá
skautum og að skiptimiðju.
Efniviður og aðferðir: Til að rannsaka hlutverk deilikorna við
frymisskiptingu vom hreyfingar þeirra karmaðar í þremur frumulínum:
manna bandvefsfrumulínunum HeLa og MCF10A og p53-óvirkri músa-
brjóstakrabbameinsfrumulínu KP-7.7. Centrin-l-EGFP og a-Tubulin-
mCherry plasmíð voru tjáð í þessum frumulínum til að gera deilikom
og örpíplur sýnileg. Lifandi fmmur í skiptingu, sem tjáðu þessi plasmíð
voru myndaðar á 10 mínútna fresti í allt að sex klukkustundir með
smásjártækni til myndgreiningar á lifandi frumum.
Niðurstöður: Deilikorn sem skildust að í telófasa vom mjög hreyfanleg
og hreyfðust þau 1) eftir nýmynduðum kjarnahjúpnum, 2) óreglulega
eða 3) meðfram örpíplum sem mynduðu spóluás (spindle axis).
Deilikom sást sjaldan við skiptimiðju áður en dótturfrumumar
aðskildust og var mikill munur þar á á milli frumulína.
Ályktanir: Niðurstöðurnar sýna að deilidkorn eru mjög hreyfanleg
meðan á frymisskiptingu stendur og gefa til kynna að flutningur
deilikorns eða deilikorna að skiptimiðju sé ekki nauðsynlegur fyrir
aðskilnað dótturfrumna eins og haldið hefur verið fram. Við drögum
þær ályktanir að hreyfingar deilikorna séu tengdar örpíplum og að
aðskilnaður dótturfmmna sé háðari öðrum ferlum en staðsetningu
deilikoma.
E 79 Boðleiðin LKB1 - AMPK - eNOS virkjast í æðaþeli þegar mest
á reynir
Brynhildur Thors1, Haraldur Halldórsson1'2, Guðmundur Þorgeirsson1'2
^Rannsóknarstofu lyfja- og eiturefnafræði HÍ, 2lyflækningadeild Landspítala
gudmth@iandspitaii.is
Inngangur: Hæfni æðaþels til að mynda NO liggur til grundvallar
ýmsum mikilvægum eiginleikum æðaþelsins. Lífhvatinn endothelial
NO-synthasi (eNOS) hvatar myndunina og lýtur stjóm margra kínasa
þar sem margar boðleiðir koma við sögu. Við kynnum hér „nýja"
boðieið sem virkjast þegar ATP-innihald frumnarma lækkar við örvun
þeirra.
Efniviður og aðferðir: Tilraunir voru gerðar á æðaþelsfmmum sem
ræktaðar vom úr bláæðum naflastrengja. Ræktaðar æðaþelsfrumur
voru örvaðar með trombíni eða histamíni, kínasamir CaMKK og AMPK
hindraðir með sértækum hindrum, tjáning LKBl og AMPK hindruð
með SiRNA, fosfóprótein greind og mæld með sértækum mótefnum og
42 LÆKNAblaðið 2011/97