Tímarit Máls og menningar - 01.11.1955, Blaðsíða 11

RITSTJÓRNARGREINAR
hafa risið upp og byrjað að hrista af sér
klafann. Kostnaðurinn við að halda þeim í
skefjum er orðinn svo mikill, að sums stað-
ar borgar sig ekki að halda þeim. Margir
hinir framsýnustu menn í þessum löndum
skilja það líka að sú barátta getur ekki end-
að nema á einn veg. Nýlenduþjóðimar
hljóta að sigra og ná fullu sjálfstæði, enda
hefur sumum þeirra þegar heppnazt að leysa
sig undan okinu, og varia getur hjá því far-
ið, að ýmsar nýlendur Frakka endurheimti
sjálfstæði sitt í nálægri framtíð. Banda-
mönnum hinna kúguðu nýlendubúa fer
stöðugt fjölgandi í Frakklandi sjálfu.
Kommúnistar og fjöldi annarra róttækra
manna þar hafa lengi verið svamir fjand-
menn nýlendukúgunarinnar, og við þann
hóp bætast nú fleiri menn, sem að vfsu hafa
ekkert við nýlendukúgun að athuga út af
fyrir sig en sjá af skynsemi sinni, að leikur-
inn er þegar tapaður og því ekkert vit í að
að halda honum áfram. Nú er til dæmis
franska stjómin knúin til að slaka á klónni
í nýlendunum í Norður-Afríku og hlýtur
innan skamms að gefa þeim meira eða
minna sjálfsforræði. En segja má það
fyrir með öruggri vissu að Norður-Afríku-
deilan verður aldrei leyst að fullu fyrr en
þjóðimar þar hafa hlotið algert fullveldi.
Um nýlendur Breta gildir það sama, og æ
fleirum heima í Bretlandi sjálfu verður
ljóst, að ekki verður hjá því komizt að láta
undan kröfum þeirra. Heimsfriðarhreyfing-
in á því vaxandi fylgi að fagna meðal íbúa
þessara tveggja stórvelda, og fleiri og fleiri
stjórnmálamenn þar sjá, að stefna hennar
hlýtur að sigra. Stjórnimar verða að ger-
breyta um stefnu og því fyrr því betra.
Friðarhreyfingin á vitanlega hvergi eins
örðugt uppdráttar og í Bandaríkjunum, og
munu margir stjómmálamenn þar skoða
fylgismenn hennar sem ótínda glæpamenn.
En þó er Bandaríkjaþjóðin vafalaust eins
friðsöm og sanngjörn og nokkur önnur.
Margt bendir til þess, að mikil andúð sé að
rísa gegn hinni kostnaðarsömu yfirráða-
stefnu, sem líka er algerlega ástæðulaus,
þar sem Bandaríkjaþjóðin sjálf á eitthvert
bezta og auðugasta land heimsins, og hafa
íbúar þess því sízt allra þörf fyrir að ásæl-
ast aðra.
Okkur fslendingum ber að taka höndum
saman við heimsfriðarhreyfinguna, því að
stefna hennar hlýtur að vefa stefna okkar.
Enginn getur neitað því, að við höfum full-
an rétt til að ráða landi okkar einir og vísa
setuliði Bandaríkjamanna á brott, og meðan
við komum því ekki til leiðar ber okkur
skylda til að standa af alefli gegn frekari
ásælni þeirra. Ef við stöndum vel saman og
verjum rétt vom mun sá dagur koma og það
máske fyrr en margan gmnar, að allt erient
setulið hverfi á braut og við ráðum aftur
einir yfir hólmanum okkar.
III
Langmerkasta atriðið á stefnuskrá frið-
arhreyfingarinnar er tvímælalaust krafan
um afnám allra herstöðva stórveldanna utan
sinna eigin landamæra, um óskorað fullveldi
allra þjóða, smárra jafnt og stórra, mennt-
aðra jafnt og menningarsnauðra, um jafn-
rétti þjóða í öllum viðskiptum, um fullkom-
in yfirráð hverrar þjóðar yfir öllum auðs-
uppsprettum lands síns, um afnám allra ný-
lendna og efnahagslegra sérréttinda stór-
þjóða í löndum smærri þjóða. f stuttu máli:
friðarhreyfingin krefst þess að réttur komi
fyrir vald á öllum sviðum í viðskiptum
þjóða og telur að á þeim grundvelli einum
sé hægt að byggja varanlegan frið í heimin-
um. Rökrétt afleiðing þessa yrði svo al-
menn afvopnun, því að þegar valdbeitingin
hyrfi úr sögunni væri auðvitað engin þörf
fyrir vopn.
Þegar þessi samþykkt var gerð í sumar í
Helsinki töldu vitanlega margir, að hér væri
einungis um fagran óskadraum að ræða eða
201