Tímarit Máls og menningar - 01.11.1955, Blaðsíða 99

HEIÐIN
Um miöjan morgun, klukkan sex, kemur móðir hans með dögurð á engj-
arnar. Þegar drengurinn hefur matazt, leggst hann niður og horfir upp í him-
ininn:
Hinn komandi dagur var eins og endalaus ferð', sem endaði ekki fyr en í dauðann, en hann
gleymdi þessum skelfíngum undir hinni stuttu morgunhvíld. Honum fanst heill mannsaldur
liðinn síðan hann fór á fætur, og þó var klukkan enn ekki meira en sex og átti eftir að
verða 8, og þángað til var annar mannsaldur, og átti eftir að verða 10 og þángað til var enn
önnur eilífð, og síðan — einhversstaðar úti í ómælinu átti klukkan eftir að verða 12, og þá
var þó aðeins komið hádegi og allur dagurinn eftir! Hjakka, hjakka, berja, berja, — enda-
laust, vonlaust, guð almáttugur, og með bitlausum ljá, kanski alla æfi, og deya og hafa ekk-
ert upp úr því. Aldrei neina gleðistund, aldrei mjólk, aldrei lamb eins og á prestssetrinu.
Og Una var orðin stór ... 42—43
Lýst er átakanlega en um leið kímnislega basli Oddu gömlu við að elda mið-
degisverðinn. I þessum kafla er einnig lýsing á móður drengsins:
Konan var mögur, fölleit og tannber. Augu hennar höfðu eingan blæ, svipur hennar flutti
einga sálræna tjáníngu. I viðbrigðum hennar gætti mest bjánalegs kæruleysis. Bros hennar
vóru grettur. Það var stundum erfitt að skera úr, hvort hún væri heldur heymarlaus eða
skilníngslaus. Það var sagt, að hún geingi með sjúkdóm, en hún kvartaði aldrei undan því
með orðum, en heyrðist stundum reka upp skerandi hljóð. 44
Um Guðmund litla segir í niðurlagsorðum kaflans: „En dreinginn lángaði
í eitthvað, sem hann vissi ekki hvað var. Hann var þyrstur og lángaði þó ekki
í að drekka, húngraður og samt nýbúinn að borða.“ (44)
Sjöundi kajli (bls. 45—66). — Drengurinn fer ríðandi til Vesturíslending-
anna við silungsvatnið til þess að færa þeim lambsskrokk frá föður sínum.
Mikill hluti kaflans er samtal milli drengsins og Ameríkustúlkunnar. Henni
finnst fallegt, beauliful, divine, í heiðinni, en Gvendur skilur ekki, hvað hún á
við:
Hann hafði heyrt orðið „fallegt" notað um vænar kindur og gott fjárbragð, og hann hafði
óljósan grun um að orðið muni líka vera notað um stúlkur í bygðinni. — En að nokkrum
gæti dottið í hug að benda út yfir heiðina í áttina til Gnýpanna, og segja: „fallegt", það
var meira en hann gat skilið. 47
Stúlkan býður honum niðursoðnar ferskjur upp úr dós. Þegar hann fyrst er
farinn að venjast bragðinu, finnst honum þetta hið mesta sælgæti, sannkölluð
ódáinsfæða, og hann borðar af mikilli græðgi, þangað til að ekkert er eftir.
„Vex það svona í dós?“ spyr drengurinn, „því hann hafði þá hugmynd að dós-
in yxi á trjám með öllu innihaldinu“. Stúlkan fer að hlæja óstjórnlega að þess-
TÍMARIT MÁI.S OC MENNINCAR
289
19