Tímarit Máls og menningar - 01.11.1955, Blaðsíða 113

HEIÐIN
eins og snjórinn í heiðinni, — ó, hvílíkar myndir í snjónum, hvílíkir töfrandi gárar að ný-
afstöðnum landnorðan frostbyl — hvernig maður gat þeytt sér á skíðunum klukkutímum
saman gegn um þessa hvítu óhlutrænu veröld, sem var í rauninni ekki neitt nema daufir
skuggar, — og þegar kvöldaði steig máninn hátignarlega upp á himindjúpið, og gerði
skuggana örlítið blárri en þeir höfðu verið áður. Það var eins og kaldur hvítur óverulegur
draumur, — ekkert land, ekkert fjall, einginn snjór, eingin skepna, ekkert hús, einginn
díll, hara eitt krínglótt túngl sem skein út úr eilífðinni og fáeinir bláleitir skuggar í hvítu,
óendanlegu trafi. Og þar stóð dreingurinn á skíðum sínum, — einn mitt í sjálfri eilífðinni,
þögulli, hátignarlegri og myndlausri, og öll þessi eilífð var hans. 011 þessi hvíta tign!
179—180
HvaS er fjörðurinn í samanburði við þetta, og hvaS er hann sjálfur hér í
firðinum? HvaS á hann hér, og hvað er honum hér kært? Ekki neitt! í heiS-
inni var hann hinsvegar alt, „eins og konúngur og eins og Guð“. „Hann var
ekki þorpsbúi að eðli, hann tilheyrði ekki mannheimum. Hann tiLheyrði nátt-
úrunni og óbygðunum, frostinu, snjónum, víðernunum og kjörum fjallbú-
ans.“ (180)
Svo birtast hundarnir og kindurnar á bænum í huga drengsins. ÞaS er eins
og hann mæti meiri skilningi og samúð hjá þessum þöglu vinum sínum heldur
en hjá mönnunum. Á hinn bóginn öðlast dýrin hálfgert mannlegt eðli. Snati,
hundur drengsins,
var brúneygður, og munnurinn hans var svo lángur og víður og svo stórt ginið þegar hann
glenti sundur kjálkana að segja einhverja kurteisi við dreinginn, sem hann kom þó eingum
orðum að ... En stundum lagðist á hann þúnglyndi, einkum á kvöldin og hann settist nið-
ur og spangólaði út í bláinn tímum saman, — dreingurinn vissi að hann var að gráta yfir
því að hann skyldi hafa fæðst í þennan óskiljanlega heim, og hann gekk til hans og strauk
upp eftir nefinu á honum alla leið aftur á bak, eða undir hökuna. En Snati lét ekki hugg-
ast. Hundar eru eins og menn, stundum getur ekkert huggað þá, ekki einu sinni kærustu
vinir þeirra. 181
Og hann getur ekki gleymt kindunum og andlitum þeirra, „þessum hrein-
skilnu, falslausu, kurteisu og um leið svo höfðínglega stoltu og afskiftalausu
andlitum”; honum finnst þau „tignarlegri og geðugri en andlitin á körlunum
og kerlíngunum hér í þorpinu“:
Ó, hann mundi aldrei gleyma þeirri sjón, þegar þær röðuðu sér á jötuna, ákafar eftir að éta
fylli sína af ilmandi smáheyinu. Var þá ekki hægt að gleyma öllum þrautum sumarsins og
standa í sælli hvíld og virða fyrir sér þessar fögru og saklausu skepnur matast frammi fyr-
ir Guði! Meðal kindanna bæði úti og inni var hann í betri fjölskylduhópi en hugsanlegur
var meðal manna. Hann þekti hugsanir þeirra, þekti leiðir þeirra, lánganir þeirra, þær
höfðu auga á gjörðum hans og vissu til hvers hver hreyfíng hans þjónaði. — Þær horfðu
á hverja hreyfíngu hans eins og söfnuður, sem virðir fyrir sér prestinn sinn. 182
303