Tímarit Máls og menningar - 01.11.1955, Blaðsíða 146

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
sendikennari í norsku við' Háskóla íslands.
Hann er íslenzkumaður góður og hefur
fengizt við þýðingar úr íslenzkum nútíma-
ljóðum og þýtt á móðurmál sitt, nýnorsku,
en næst færeysku er hún líkust íslenzku
allra mála. Orgland er skáld gott og hefur
í Islandsdvöl sinni meðal annars gefið út
ljóðabók, Lilje og Sverd. Annars hefur
hann mest fengizt við skáldskap Stefáns frá
Hvítadal og kannað hann, og mun að vænta
einhvers frá honum um það efni.
Á sextugsafmæli Davíðs Stefánssonar
kom út á forlagi Helgafells úrval af kvæðum
í þýðingu Ivars Orglands, úrval úr öllum
kvæðabókum Davíðs, en hann kallar þó ekki
verk sitt þýðingu, heldur „Norsk omdikt-
ing“. Bókin ber heiti sitt eftir fyrsta kvæð-
inu.
Bókin hefst á stuttum og greinargóðum
inngangi um Davíð eftir þýðandann, þar
sem hann gerir grein fyrir verkum skálds-
ins og vinsældum þess. Orgland hefur einn-
ig ritað um hann í norsk og sænsk blöð,
enda veit hann sem er að fáir munu verða
til að kynna íslenzka nútímaljóðlist í Nor-
egi, ef ekki væri hann. — Ég skal þó skjóta
því hér inn í að Orgland er ekki eini norski
ljóðaþýðandinn sem valið hefur sér verk-
efni úr íslenzkum bókmenntum, því að öld-
ungurinn Hans Hylén gaf út á stríðsárunum
(1944 í Stafangri) safn af þýðingum sínum
úr íslenzku á nýnorsku, þar sem hann hefur
valið kvæði eftir 26 Ijóðskáld frá Bjarna
Thorarensen og Bólu-Hjálmari til Tómasar
Guðmundssonar og Margrétar Jónsdóttur.
Þýðingar Orglands í „Eg sigler i haust“
eru fjórir tugir talsins og virðast flestar vel
gerðar og nákvæmlega, en ekki skal ég
dæma um svip ljóðanna í augum þeirra sem
eiga sér nýnorsku að móðurmáli, — ég gæti
trúað að þeim sem vanir eru danskri norsku
(eða dönsku með norskum afbökunum)
einni saman kæmu þýðingar þessar rusta-
lega fyrir sjónir, rétt eins og íslenzka eða
færeyska. En í augum íslendinga skín víða
í gegn frumtextinn og skyldleiki málanna,
hinn upphaflegi búningur hugsananna, þó
að ekki sé þar með sagt að það væri auð-
gert að snúa ljóðunum aftur úr nýnorsku á
íslenzku; verk þýðandans er einmitt fólgið í
því að breyta hæfilega litlu til að ljóðið
haldi sér, en þó nægilega miklu til þess að
það er komið á norsku, en er ekki lengur á
íslenzku. Og jafnvel í kvæði með svo ramm-
íslenzku efni sem kvæðið um Krumma helzt
myndin óbjöguð, þannig að íslenzka orðið
krummi verður þar sérheiti þessa svarta
kunningja okkar, eins og það er líka oft
notað í íslenzku. Onnur kvæði sem ef til
vill eru kunnari öðrum ljóðum Davíðs á ís-
lenzku og minna má hér á í þýðingunni, eru
til dæmis Abba-labba-lá, sálmurinn „Ég
kveiki á kertum mínum", Litla kvæðið um
litlu hjónin, Dalakofinn, og síðast en ekki
sízt Blítt er undir björkunum. Loks er ljóð-
bundin þýðing á prolog Gullna hliðsins.
Það er annars lítið gagn að því að telja
upp þýðingar einstakra kvæða, betra að
setja hér að lyktum sýnishorn, Sjá, dagar
koma, ár og aldir líða:
SjS, tider kjem, og Sr og dagar lider,
som ingen stoggar; trutt vi fylgjer med.
I Sndsens djup dei dulde krefter biar.
Den st0rste visdom bödar liv og fred.
I tusen Sr vár tjod har livet vága.
Mot naud og liding gjekk ho, djerv og sterk.
I hennar kyrkje heilagstjernor logar,
og hennar liv er evig underverk.
Þeim íslendingum er þykjast hafa varp-
að frá sér flestum hleypidómum — þar með
hleypidómum gegn nýnorsku — og vilja
kynna sér þá tungu, gefst vart heppilegra
lesefni í upphafi en nýnorskar þýðingar á
alkunnum íslenzkum Ijóðum.
Árni BöSvarsson.
336