Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Page 21

Hjá aldintrénu
Peire Vidal mjög í ætt við skopkvæði Jóns um þá samtíðarmenn sína sem
haldnir voru sömu dul og hégómaskap. Líku máli gegnir um Ellikvæðið
sænska eftir ónefndan höfund, þótt það hins vegar minni fremur á „hina
hliðina" á Jóni og þar kveði við sterklega sami dapurlegi bölsýnistónninn
og í mörgum kvæðum hans frumkveðnum. Og ekki er að spvrja að því að
það verður allt að því yfirþyrmandi lesning en ekki að sama skapi upp-
byggileg eða uppörvandi. Það leynir sér hins vegar ekki að rödd Jóns verð-
ur fremur hjáróma, þegar hann tekur til við að þýða kvæði af uppbyggi-
legri toga og trúarlegum, þótt hann hafi samt greinilega tilhneigingu til
slíks, eins og áður hefur verið minnst á. Þetta kemur skýrt fram í þýðingu
hans á sálminum Leiður á heimi, lystur til himins (Ked af verden, kær ad
himlen) eftir fremsta sálmaskáld Dana, Thomas Kingo. Raunar ætti við-
kvæði Kingos „forfængelighed, forfængelighed" að falla vel í kramið hjá
lærisveini Predikarans, en þýðingin á þessu viðkvæði verður strax heldur
óbein, samsett og bókmálsleg: „tómt hégómatál, tómt hégómatál“, og
sálmurinn í heild öðlast ekki þann kraft í þýðingunni sem sterk trúartil-
finning Kingos fyllir hann á frummálinu, enda þess vart að vænta, þegar
þýðandinn gerir óspart gys að efni sálmsins í athugasemdum sínum. Það
má auðvitað til sanns vegar færa að sálmurinn er „framhlaðinn“, þótt nær
væri samt að segja að hann sé afturhlaðinn, enda gera sumir útgefendur sér
lítið fyrir og stytta þann hluta þar sem lýst er sæluvistinni við „Abrahams
skaut“, og er það til bóta, því skáldum er auðvitað miklu meiri vandi á
höndum, er þau eiga að lýsa sælu og dýrð himnanna en þegar þau lýsa
eymd og vesöld þess jarðlífs er þau hafa fyrir augum sér. Kingo er vita-
skuld barokkskáld og langorður eftir því, en ekki þar fyrir neitt þvogluleg-
ur eða bitlaus. Satt að segja er hin umbúðalausa danska hans oft mun að-
gengilegri íslenskum eyrum en hin langsótta íslenska:
Ak, kodelig lyst,
som mangen med dodelig læber har kyst,
dit fængende tonder, din flyvende gnist
har mangen i evige luer henhvist,
din skil synes honning, men drikken er led
forfængelighed,
forfængelighed.
O munaðar fýsn,
hve mörgum varð kyssing þín dauðvænleg býsn!
á eilífan bálköst var ótöldum fleygt
ef í þeirra hnjóski fékk sía þín kveikt,
þitt hratkerald ginnir sem hunangsfyllt skál,
tómt hégómatál, tómt hégómatál.
275