Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Page 134

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Page 134
Tímarit Máls og menningar leið, að það séu karlarnir sem „eru ábyrgir fyrir því að hið góða ferst í líki Baldurs á meðan konurnar, Frigg og Si- gyn, fulltrúar ástar og friðar, sýta orð- inn hlut en geta ekkert að gert“ (bls. 101). það eru sem sé ballræðismennirnir sem eiga sök á spillingunni, meðan kon- urnar elska friðinn platónskri ást: kon- ur kvasðisins, Frigg og Sigyn, „eru í hlutverki móður og eiginkonu, fulltrúar skilyrðislausrar ástar og fyrirgefningar andspænis illindum og hefnigirni karl- anna“ (bls. 100). En það er nú samt svo, og ætti víst ekki að vera þörf á að nefna slíkt, að í kvæðinu eru það „þursameyj- arnar þrjár“, svo og Gullveig og Heiður sem eru upptök spillingarinnar og verða þær að teljast kvenkyns, a.m.k. meðan einhver arkeo-gynekologia hefur ekki leitt eitthvað annað í ljós, og aðalpers- ónur í þeirri sögu sem rakin er. Frigg og Sigyn eru hins vegar aukapersónur, og verður reyndar hvergi séð að þær séu neinir sérstakir „fulltrúar fyrirgefning- ar“. Er það ekki dálítið skondin rök- semdafærsla að sleppa þannig aðalpers- ónunum úr þessu kynhlutverka-dæmi, kalla Frigg og Sigyn „hinar eiginlegu konur kvæðisins" (bls. 100), en gera „karlana“ alla sem einn ábyrga fyrir undirferli Loka og því sem af því hlaust? Loki var sérkennileg persóna um margt og hafði erft illt upplag frá móður sinni, og getur því tæpast talist fulltrúi alls karlkyns. Ef einhver reynir að hamla á móti óheillaþrúninni, er það einna helst Oðinn, „Yggjungur ása“, sem reynir a.m.k. að afla sér allrar til- tækrar þekkingar á ástandinu. Þessi kenning útgefanda er víst það sem Sig- urður Nordal kallaði einu sinni „að blóta goð síns tíma“, en mikið skelfing rekst hún álappalega á þann texta sem hún á að skýra. Ef sagan er „magistra vitae“ eins og Cicero gamli sagði, kennir hún oss að tískukenningar gera stutta stans ef þær eru ekki byggðar á traustum rökum. Eftirmálinn og skýringarnar eru senni- lega góður veðurviti þessa stundina, en ekki er víst að þau verði jafn endingar- góð og bókin sjálf, og er skaði að ekki skuli hafa verið reynt að gæta þess. Einar Már Jónsson „AF FLUGI MINNISFUGLA" Stefán Jónsson Að breyta fjalli Svart á hvítu, Reykjavík, 1987 Stefán Jónsson gaf út sína fyrstu bók 1961, (Krossfiskar og hrúðurkarlar) sama ár og undirritaður fæddist. Það er því hæpið að segja að ég hafi fylgst með rithöfundarferli hans frá upphafi, en þó lætur það furðu nærri, því ég lærði snemma að lesa. Bækur Stefáns bættust í skápinn heima nokkurnveginn jafnóð- um og þær komu út, og ég varð fljót- lega mjög handgenginn þeim. Eg tel mig geta fullyrt að ég hafi lesið þær allar tvisvar, og sumar mun oftar. Eg tel mig líka eiga Stefáni og ritum hans ýmislegt að þakka í fari mínu. Til dæmis þykir mér fremur ótrúlegt að sá geigur sem ég hef af blaðlöngum hnífum hefði náð að vaxa úr hömlu og verða mér gagnlegur, ef ákveðnum köflum í Gaddaskötu (1966) hefði ekki verið til að dreifa. Og það munaði varla hársbreidd að bókin um Jóhannes á Borg gerði úr mér áflogahund, þvert ofan í eðli mitt. . . Þegar sú bók sem hér er ætlunin að fara nokkrum orðum um, Að hreyta 388
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.