Skírnir - 01.01.1962, Side 12

8
Halldór Halldórsson
Skímir
merkilegt brautryðjandastarf, sem fornleifalögin gerðu
einnig ráð fyrir að unnið yrði. Hann kom í allar kirkjur
landsins og skrásetti kirkjugripi. Geta menn hugsað sér
hvílíkt verk þetta var og hve miklum erfiðleikum það var
bundið fyrir bifreiðaöld að ferðast þannig um landið allt.
En einnig munu menn skilja hvílíkar heimildir þessar
skrár eru, enda þarf dögum oftar til þeirra að leita. Þær
hafa ekki verið prentaðar fremur en svo mörg önnur
skráning Matthíasar, en eru og munu verða meginheim-
ild um kirkjugripi og fyrsta og eina allsherjaryfirlitið um
það efni.
En dr. Matthías fór fleiri ferðir en þær, sem nú voru
nefndar, til rannsókna á íslenzkum fomminjum. Eins og vera
bar, fékkst hann mikið við uppgröft á fomum húsarústum og
vann í þeim efnum merkilegt starf. Hér em engin tök á að
tína það allt til og skal því enn vísað til þess, sem Kristján
Eldjárn hefir um þetta að segja í fyrr nefndri grein í Morg-
unblaðinu:
Af ferðum sinum um landið og náinni þekkingu og
skrifum hinna fyrri fornfræðinga var Matthíasi Þórðar-
syni ljóst að rannsaka þyrfti ýmsa staði hér á landi með
uppgröftum. Helztu rannsóknir hans á þessu sviði vom
uppgröfturinn á Bergþórshvoli 1927, rannsókn á Bólstað
í Álftafirði 1931 og fornleifarannsóknirnar miklu í Þjórs-
árdal 1939, sem unnar voru af fræðimönnum frá Norð-
urlöndum að miklu leyti, en þó allar undir yfirstjórn
Matthíasar, og sjálfur gróf hann upp rústirnar á Skelja-
stöðum. .. . Aldrei tók ég þátt í fornleifarannsókn með
honum, en ég sé að hann hefur haft skynsamlegt rann-
sóknarlag og verið glöggskyggn og réttdæmur á það sem
hann fann.
Engin furða er, þótt merki jafnafkastamikils og glöggs
fræðimanns og dr. Matthías var sjáist enn í Þjóðminjasafni
og áhrifa hans gæti þar enn í daglegum störfum. Kristjáni
Eldjárn, sem öllum hnútum er kunnugastur í þeirri virðu-
legu stofnun, farast svo orð um þetta atriði:
Ekki kemur sá dagur að við berum ekki ráð okkar