Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1997, Page 73
Jónas Gíslason
Lofsöngur hins
fullreynda manns
Um Hallgrím Pétursson1
i
Mér er til efs, að nokkur einstaklingur annar sé íslenzkri þjóð
hjartfólgnari en Hallgrímur Pétursson. Slíkan sess skipar presturinn í
Saurbæ í hugum okkar og hefur gjört seinustu þrjár aldir. Það er því
næsta forvitnilegt íhugunarefni fyrir okkur, hvað veldur þessu. Auðskihð
er, að hann hefur náð hylli þeirra, sem nær honum stóðu í tímanum og
notuðu sama tungutak og hann, tjáðu hug sinn í sama eða svipuðum
búningi. En hitt vekur furðu, að fulltrúi 17. aldar kynslóðarinnar skuli enn
skipa þennan sess á 20. öld, er flestir eða allir samtíðarmenn hans og
margir hinir einnig, sem yngri eru, ná ekki lengur augum og eyrum
þjóðarinnar. Og jafnvel annar eins snillingur og ræðuskörungur og sjálfur
meistari Vídalín hefur orðið að lúta þeim dómi, að tjáningarform hans sé
orðið úrelt að allra mati, þótt ekki sé deilt um snilld hans og mælsku,
orðgnótt og myndauðgi.
Eg ætla mér ekki þá dul í stuttu rabbi á þessari stundu, að skýra þetta
til nokkurrar hlítar. Hins vegar langar mig til þess að reyna að varpa
fáeinum ljósgeislum jdir líf Hallgríms og starf, ef það mætti verða til þess
að auka skilning okkar á ævistarfi sálmaskáldsins góða, er þrjú hundruð
ár eru liðin frá andláti hans.
' Flutt á Seyðisfirði á Hallgrímsdegi 27.10.1974.
71