Skagfirðingabók - 01.01.1973, Qupperneq 26
SKAGFIRÐINGABÓK
fer það fegur um varir en hið forna heiti. — Guðmundur Jónsson,
prestur á Staðastað (1763—1836), telur það til hættulegra leikja
að steypa klukku. Virðist það benda ótvírætt til þess, að um meira
sé að ræða en að fara kollhnís eða gegnum sjálfan sig. En vel gæti
það átt við að „velta um bita." Ég hygg þó vafalítið, að Hallgrímur
hafi leikið þennan leik. Er heljarstökk ekki eins mikil fimleikaraun
og sumar aðrar, sem síðar verða taldar.
Orðasambandið „að steypa klukku" er til í þrem öðrum merk-
ingum, svo mér sé kunnugt. Það er hægt að „steypa klukku", þ. e.
renna bræddum málmi í mót, — smíða klukku, en það kemur tæp-
ast þessu máli við. Það er hægt að „steypa klukku", þ. e. kippa svo
óvægilega í klukkustrenginn, að hún steypist yfir sig, og mun þá
átt við kirkjuklukku. Ekki er líklegt, að hróður hringjarans hafi
vaxið við þau tök. Þá er og þekkt, að hrafnar „steypa klukkum" á
haustin, þegar þeir draga sig saman í hópa. Þá velta þeir sér við
í loftinu og er líkingin auðsæ með þessum leik Hallgríms og veltu
kirkjuklukkunnar. Munurinn á veltu mannsins og hrafnsins er í
eðli sínu sá einn, að maðurinn veltur í heljarstökkinu um öfugan
ás, sé miðað við veltu hrafnsins.
Að „stilla leggi" veit ég ekkert um. Olafur Davíðsson þekkir
leikinn ekki. En hann þekkir þann orðamun í handritum, er
geyma þetta kvæði sr. Hallgríms, að „stika leggi." Það færir litlu
nær um lausnina. Hann getur þess til, að þetta sé hinn þekkti leik-
ur, að „stökkva yfir sauðarlegg". Sá, er þá list skyldi leika, átti
að bregða fingrum (löngutöngum) undir skóvörpin á tám sér
og stökkva svo yfir legginn án þess að sleppa vörpunum. Þessi
þraut var svo torleyst, að almennt var talið á unglingsárum mín-
um, að þetta væri engum fært. En af orðum Hallgríms verður ekki
annað ráðið, en að hann hafi leyst þrautina, hver svo sem hún
var. Er því trúlegast, að þarna sé um týndan leik að ræða.
Að „járna rumbutetur" var fágæt jafnvægisraun. Reipi var
strengt milli tveggja rúmmara, helzt sem næst mjaðmarhæð.
Sá, er vildi járna rumbuna (það hét líka að járna rimbu eða pertu,
og munu heitin hafa farið nokkuð eftir landshlutum), settist flötum
beinum á reipið með víxllagða fætur. Hann hafði prik í hendi, hæfi-