Skagfirðingabók - 01.01.1973, Síða 151
SENDIBRÉF FRÁ NÍTJÁNDU ÖLD
Þjóðkunnur varð Guðbrandur eftir að hann hvarf frá Neðra-
Asi. Meðan hann dvaldist í Kaupmannahöfn, vann hann að upp-
finningum og smíði jarðyrkjuverkfæra. Þá var jafnvel farið að
titla hann þjóðsmið. Hann bjó til þrjá skera, sem hann nefndi
plógskera, réttskera og einskera, og var þetta eins konar sam-
stæða. Plógskerinn og réttskerinn voru gerðir fyrir tvo menn,
en einskerinn fyrir einn. Lýsing á tækjum þessum og myndir af
þeim birtist í 6. árg. Nýrra félagsrita árið 1846. Þá hafði Guð-
brandur tæki þessi tilbúin og sendi sýnishorn til Islands til reynslu.
Sléttunartækin fengu yfirleitt góða dóma, einkum þó einsker-
inn, hin voru að sumra hyggju nokkuð óhæg í notkun. En það er
frá einskeranum að segja — er fljótlega var farið að kalla undir-
ristuspaða — að hann varð að lokum að kalla í hvers manns eigu,
og með honum hófst nýr þáttur túnasléttunar hérlendis, þakslétt-
un.
Guðbrandur Stefánsson hlaut ekki fé sem frama af uppfinn-
ingum sínum, þó fékk hann a.m.k. tvívegis verulegan styrk hjá
stjórninni. Guðbrandur lézt í Reykjavík 22. júní 1857.
Um viðtakanda
Viðtakandi þessa bréfs, Sveinn Sveinsson hreppstjóri og sátta-
nefndarmaður í Hraunum og í Efra-Haganesi í Fljótum, fæddist
í Haganesi 27. maí 1809. Foreldrar hans voru Sveinn (f. 1780)
bóndi Sveinsson sama staðar og Guðlaug Jónsdóttir (f. 1789)
preits á Barði, Jónssonar.
Sveinn yngri ólst upp hjá foreldrum sínum og var einbirni
þeirra. Hann þótti snemma efnilegur, var dverghagur og sjósókn-
ari mikill. Hann bjó fyrst að Hraunum í Fljótum, en flutti bú-
ferlum í Efra-Haganes ári eftir lát föður síns, er þar bjó, en Sveinn
eldri lézt 23. júní 1858, en Guðlaug ekkja hans 2. desember 1861.
Kona Sveins í Efra-Haganesi var Helga Gunnlaugsdóttir (f.
1821), ekkja eftir Guðmund Einarsson, albróður Baldvins lög-
fræðings og ritstjóra. — Sveinn og Helga eignuðust 16 börn, en
aðeins þrjú lifðu hann svo og stjúpsonur af fyrra hjónabandi.
149