Tímarit um menntarannsóknir - 01.06.2012, Blaðsíða 105

105
sem hvatning og umræðugrundvöllur
í samtölunum við börnin. Þannig var
leitast við að ganga út frá sjónarmiðum
barnanna í viðtölunum og sýndu langflest
börnin því mikinn áhuga að skoða mynd-
irnar og ræða við rannsakandann um þær.
Þegar gengið var með þessum hætti út frá
myndum sem börnin tóku sjálf af daglegu
starfi í leikskólanum kölluðu börnin fram
minningar og tilfinningar sem varla hefðu
annars komið fram.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að
börnin litu á upphaf grunnskólagöngu sem
mikilvæg tímamót og þau gerðu ráð fyrir
töluverðum breytingum á lífi sínu þegar
þau færu úr leikskólanum í grunnskólann.
Þau nefndu einkum að gerðar væru meiri
kröfur um að þau lærðu ákveðna hluti í
grunnskóla, svo sem stærðfræði og lestur;
jafnframt að skipulag grunnskólans væri
öðruvísi, með kennslustundum og frímín-
útum en lítið færi fyrir hvíld eða leik. Þetta
er í samræmi við niðurstöður annarra
rannsókna hér á landi og í nágrannalönd-
unum (Broström, 2006; Corsaro og Molin-
ari, 2000a, 2000b, 2005; Eide og Winger,
1994; Griebel og Niesel, 2002, 2003; Jó-
hanna Einarsdóttir, 2003, 2007a; Loizou,
2011; Potter og Briggs, 2003; Yeo og Clarke,
2005).
Í báðum leikskólunum ræddu börnin
um það hvernig þau væru undirbúin und-
ir grunnskólann með heimsóknum í hann
og sérstökum verkefnum. Börnin töldu
verkefnavinnuna miðast við að æfa þau
í færni sem kæmi þeim til góða í grunn-
skólanum. Aðrar rannsóknir hér á landi
benda til þess að formlegur undirbúning-
ur af þessum toga sé orðinn reglubundinn
þáttur á síðasta ári leikskólans (Jóhanna
Einarsdóttir, 2004a; Jóhanna Einarsdóttir
og Anna Magnea Hreinsdóttir, 2011). Í ljós
hefur komið að slíkur undirbúningur veit-
ir börnum öryggi og kemur þeim til góða
við að aðlagast nýju umhverfi grunnskól-
ans enda virtust flest börnin, sem tóku þátt
í rannsókninni, vera örugg með sig og líta
með tilhlökkun til þess að byrja í grunn-
skóla. Hins vegar gengur undirbúningur
af þessu tagi út frá því að grunnskólinn sé
óbreytanleg stofnun, sem börnin þurfi að
aðlagast, og að leikskólinn þurfi að skila
börnunum tilbúnum til að takast á við
hann.
Á undanförnum árum hefur þessi hugs-
un sætt nokkurri gagnrýni. Bernskurann-
sóknir og síðtímahugmyndir um börn
setja spurningar við algildar hugmyndir
um börn og það sjónarmið að öll börn skuli
búa yfir sambærilegri færni á sama tíma.
Þess í stað er lögð áhersla á margbreyti-
leika og styrkleika barna (Albon, 2011;
Dahlberg o,fl., 2007; Elkind, 1997). Bent
hefur verið á að í stað þess að beina ein-
göngu sjónum að undirbúningi barnanna
þurfi grunnskólinn að vera tilbúinn að
taka á móti fjölbreyttum barnahópi og
byggja á fyrri reynslu þeirra við upp-
haf grunnskólagöngunnar. Aðferðir til að
tengja skólastigin þurfi að beinast að sam-
fellu í námi barnanna þannig að byggt sé á
þeirri reynslu, þekkingu og hæfni sem þau
þegar hafa (Peters, 2010b; Petriwskyj og
Grieshaber, 2011). Hugmyndin um sam-
fellu í námi barna og að grunnskólinn skuli
byggja á fyrra námi og reynslu barnanna
úr leikskólanum kemur jafnframt fram í
aðalnámskrám skólastiganna (Mennta- og
menningarmálaráðuneytið, 2011a, 2011b).
Börn gera ráð fyrir að töluverðar breyt-
„Þá byrjar kennarinn að láta mann læra“