Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Side 102

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Side 102
101 langanir. Bæði þessi „verk innan verksins“ dulbúa þemað en undirstrika það um leið; titill Úraníu vísar beint til samkynhneigðar og sú staðreynd að fyrsta lína viðlagsins er einnig titill skáldsögunnar undirstrikar mik- ilvægi hennar fyrir heildartúlkun á Man eg þig löngum.50 Síðast en ekki síst má benda á frásagnarspegil í lok bókarinnar sem er skáldverk sem Ómar er að vinna að og Halldór óttast að fjalli um sig. Skelfingu lostinn veltir Halldór fyrir sér hvort Ómar hafi einungis lagt sig fram um að kynnast honum til að geta skrifað um hann bók: Hann hefur fengið efniviðinn þar sem ég sagði honum allt í trúnaði. Eða hvers vegna hefur þessi maður gert sér svona mikið far um að kynnast mér? – Hvers vegna ef ekki vegna þessa, ef ekki með það fyrir augum sem honum hefur nú tekizt – að kryfja mig til mergjar og hafa mig á valdi sínu til að geta skrifað um mig? – – (239) Líkt og Basil í skáldsögu Wilde, sem vill ekki að málverkið sem hann málar af Dorian Gray komi fyrir almenningssjónir af því að hann hefur „lagt of mikið af sjálfum sér“ í það,51 og Dorian, sem felur sama verk af því að það geymir leyndarmál hans, þolir Halldór ekki tilhugsunina um að leyndarmálið hans – samkynja langanir – verði afhjúpað og gefið út í bók- arformi. Sá grunur er raunar á rökum reistur en það var þó ekki Ómar sem gaf sögu Halldórs út heldur Elías Mar; verk Ómars sem er í vinnslu í lok bókar er frásagnarspegill sem varpar bæði ljósi á tilurð Man eg þig löngum 50 Í Eftir örstuttan leik kemur einnig fyrir gamalt íslenskt kvæði, ástarljóðið „Eg veit eina baugalínu“ eftir Stefán Ólafsson frá 17. öld. Jón Karl færir rök fyrir því að það sé frásagnarspegill sem endurspegli söguþráð verksins og undirstriki sjálfstjáning- arþörf Bubba. Sjá „Deiligaldur Elíasar“, bls. 114–15. Enn fremur er áhugavert að titill Eftir örstuttan leik er, eins og titill Man eg þig löngum, lína úr kvæði, í þessu tilfelli söngljóði Þorsteins Erlingssonar „Ég vitja þín æska“ sem endar svo: „Eftir örstuttan leik var hver blómkróna bleik / og hver bikar var tæmdur í grunn“. Hjálm- ar Sveinsson hefur bent á að hinn afdrifamikli „örstutti leikur“ í fyrstu skáldsögu Elíasar sé ástarævintýri Bubba á lýðveldishátíðinni á Þingvöllum þar sem hann getur barn með stúlku og þannig sé titillinn hluti af heildarskilningi á verkinu, sjá Nýr penni í nýju lýðveldi, bls. 45. Sú staðreynd að titlar fyrstu tveggja skáldsagna Elíasar eru línur úr ljóðum undirstrikar enn fremur sjálfsmeðvitund verkanna og sýnir hversu sterkt einkenni sú sjálfsmeðvitund er á höfundarverki Elíasar – ekki síst í ljósi þess að titill Vögguvísu vísar einnig í ljóð, réttara sagt söngtextann „Chibaba, Chibaba“ sem aðalpersónan Bambínó og vinir hans heyra reglulega spilaðan í útvarpi og á dansstöðum Reykjavíkur. 51 Oscar Wilde, Myndin af Dorian Gray, þýð. Sigurður Einarsson, endurskoðuð þýð- ing [uppr. 1949], Reykjavík: Mál og menning, 1987, bls. 8. KYN(NGI)MÁTTUR SKÁLDSKAPARINS
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.