Tímarit Máls og menningar - 01.06.2014, Qupperneq 8

A n d r i S n æ r M a g n a s o n
8 TMM 2014 · 2
Hálfu ári síðar ríða Ragnarök yfir bankaheiminn og Glitnir fellur fyrstur.
Þá er ég staddur í London og í hótellobbíinu liggja blöð með Íslandi á for-
síðunni. Heimurinn var að hrynja, goðin að falla af stalli sínum. Ég reikaði
um London, fór inn í House of Frasier, valhöllina okkar, einu sinni áttum
„við“ allt þetta, hugsaði ég. Ég fór inn í Karen Miller og keypti peysu handa
eiginkonunni, hún kostaði 15.000 þegar ég tók hana úr rekkanum en verðið
var 20.000 þegar ég borgaði fyrir hana 7 mínútum síðar.
Ég fer upp á hótel þá fær ég ég símhringingu og er spurður hvort ég geti
hugsanlega tekið viðtal við Dalai Lama. Ég tel víst að um gabb sé að ræða og
segist ekki vera viss, ég þurfi að spyrja páfann fyrst. En röddinni í símanum
er alvara og mér stendur semsagt til boða að taka viðtal við þennan mann
sem er talinn einn sá merkasti í veröldinni, í júní – 9 mánuðum síðar. Ég vissi
ekkert um búddisma, ekkert um Tíbet, lítið um Kína, fátt um Dalai Lama
sjálfan – svo ég sagði auðvitað já.
Ég biðst afsökunar á að hafa namedroppað tveimur heimsfrægum
mönnum hérna. En heimurinn var að fyllast af erkitýpum. Holdgervingur
baráttu gegn hnattrænni hlýnun kemur til landsins á vegum Glitnis rétt áður
en efnahagsleg ragnarök ríða yfir, Ísafold sígur í mar og skuldirnar breytast
í félög sem heita nöfnum eins og Festi og Drómi og 14. endurholdgun
heilagrar manneskju kemur til landsins.
Og þá var það vandinn. Hvað skal segja við mann sem fæddist árið 1935
í fátæklegu húsi. Þegar hann var tveggja ára komu vitringar og fundu út
að hann væri 14. endurholdgun Dalai Lama. Hann tekur við stjórn Tíbets
aðeins 15 ára gamall en Kínverjar undir stjórn Maó réðust inn í landið og
hertóku það. Árið 1959 flýr hann til Indlands og dvelur æ síðan í útlegð.
Kínverjar herða kúgunartökin á Tíbet. Sá sem sést með mynd af Dalai
Lama er settur í fangelsi. Dalai Lama sjálfur fer frá því að fæðast í lokaðasta
samfélagi í heimi yfir í að verða einskonar andleg poppstjarna – sem talar
um ást, umhverfismál og knýr á um friðsamlegar lausnir í málefnum Tíbets.
En um hvað á maður að tala?
Ég tók þetta hlutverk afar alvarlega, las helstu trúarritin, kynnti mér
söguna og kenningarnar – og ég fór að hugsa um búddismann, hvernig allt
er tengt. Ég fór að leita að tengingum, hvort sem þær voru langsóttar eða auð-
fundnar og þá var nærtækt að skoða Auðhumlu aðeins betur.
Heilagar kýr eru svo sannarlega ekki sérnorrænt fyrirbæri. Þær reika um
allar götur á Indlandi. Formóðir þeirra allra er Kamadhenu, kýr gnægðar
og auðlegðar, einatt tákn fyrir jörðina sjálfa og á teikningum tákna fætur
hennar oft og tíðum Himalayjafjöllin.
Ef horft er á landakort Himalayafjallanna kemur í ljós hérað í Nepal
sem heitir Humla. Þaðan liggur hinn forna þjóðleið um Himalayjafjöll
upp að hinu helga Kailash-fjalli í Tíbet. Þar er Axis Mundi; miðpunktur
veraldarinnar og helgasti staður jarðarinnar samkvæmt ævafornri heim-
speki búddista og hindúa. Í kringum tindinn snúast sólin og máninn og þar