Úrval - 01.05.1953, Síða 4

2
ÚRVALi
spratt ekki af hvöt til að ná
sér niðri á lífinu. Hann varð
frægur jafnskjótt og hann fór
að skrifa í alvöru. Heimsfrægð
hlaut hann fyrir aðra bók sína
eftir að hann kom úr fangels-
inu. Það var bókin Hvað nú,
ungi maður? — En áður en
tíu ár voru liðin tók frægð
hans að dvína. Síðustu ár-
in er hann ýmist að skapa
sígild verk eða hann fellur
í aumasta volæði andlegt og
líkamlegt. Hann dó í febrúar
1947 eftir hóflausa notkun eit-
urlyfja — en lokaorsökin var
þó fádæma svall með rússnesk-
um herforingjum, og austur-
þýzkum kommúnistum.
Hvað olli því, að maður eins
og Rudolf Ditzen, sem ekki var
haldinn sjúklegri glæpahneigð,
og hafði alizt upp við efnalegt
öryggi í strangheiðarlegu um-
hverfi, skyldi lenda út á slíka
glapstigu? Og hvemig stóð á
því, að skáld og rithöfundur
með milljónir lesenda utan
lands og innan skyldi fremja
slík verk sem Hans Fallada
gerði sig sekan um, einmitt
þegar sköpunarmáttur hans var
sem mestur? Hvernig atvikað-
ist það, að hægt er að nefna
Rudolf Ditzen — Hans Fallada
— sem gott dæmi um þjóð-
félagsfyrirbærið glataðir synir
þýzkra ætta?
Rudolf Ditzen óx upp á tím-
um, sem einkenndust af hinum
hrokafullu nýlendukröfum keis-
arans. Hann var 21 árs gamalþ
þegar fyrri heimsstyrjöldin
skall á og þá þegar var hann
orðinn hálfgerður vandræðapilt-
ur. En hvernig varð hann það?
Faðir hans hafði ákveðið að
hann yrði lögfræðingur, en sér
til skapraunar komst hann
brátt á þá skoðun, að sú von
mundi ekki rætast. Foreldrar
hans og kennarar, systkini og
félagar, ættingjar og vinir virð-
ast hafa verið ásátt um, að ekki
væri mikils af drengnum að
vænta. Hann var kauðalegur og
lundstirður, kjarklaus og meyr,
mesti hrakfallabálkur og alltaf
að meiða sig. Honum gekk illa
í skólanum. Menn sögðu, að
hann liti aldrei upp — þangað
til á daginn kom, að hann hafði
sjóngalla. Hann var óvenjulega
hræðslugjarn og fullur af órum.
Hann var draumóragjarn — og
það var skammaryrði! I hópi
hversdagslegra, hraustra og
lífsþyrstra systkina var hann
þróttlaus væskill, sem sagt ætt-
leri, og það fékk hann oft
óþvegið að heyra, ekki sízt frá
foreldrunum. Það virðist eins
og hið frábrugðna í fari hans
hafi ekki aðeins valdið foreldr-
unum vonbrigða, heldur hafi
það skoðast sem siðferðisveila
hjá drengnum.
Heimilislífið var drepið í
dróma af reglum og forboðum.
Hin eðlilega frelsisþrá syst-
kinanna brauzt út í slungnum.
lygum og agabrotum. En þegar
Rudolf litli reyndi að hrista af