Úrval - 01.05.1953, Blaðsíða 51

Flestir kannast við sögxina og kvikmyndina um
nppreisnina á Bounty, en færri mun kunnugt
um hinn vísindalega tilgang fararinnar.
Brauðaldinflutningarnir með Bounty,
Grein úr „Scientific American",
eftir Bicliard A. Howard.
FERÐ freigátunnar Bounty,
undir skipstjóm Williams
Bligh höfuðsmanns, hefur orð-
ið víðfræg í bókmenntunum
vegna hinna sögulegu endaloka
sem hún fékk; hitt er ekki
jafnkunnugt, að tilgangur ferð-
arinnar var jafnóvenjulegur og
endalok hennar urðu snögg.
Bligh hafði tekið að sér að
reyna að flytja lifandi brauð-
aldintré frá Tahiti, stærstu
eyjunni í Félagseyjaklasanum
í Kyrrahafi, til brezku Vestur-
indíueyjanna hinum megin á
hnettinum.
Til þessarar ferðar var stofn-
að vegna þarfar brezkra plant-
ekrueigenda á Vesturindíum
fyrir auðræktanlega fæðu
handa þrælum sínum. Á 18. öld
var sykurreyr mikið ræktaður
á eyjunum Jamaica, Barbados,
St. Vincent, Grenada og Trini-
dad. Plantekrueigendurnir sáu
eftir því landi og þeim tíma
sem fór í að rækta mat (cass-
ava, taro-rótarávexti og ban-
ana) handa þrælunum og
töldu að brauðaldinið mundi
reynast miklu ódýrari fæða.
Fréttir af þessari undrafæðu
höfðu borizt til Evrópu með
ýmsum landkönnuðum, meðal
annars hinum víðkunna brezka
landkönnuði Cook höfuðs-
manni. Brezkur sæfari og haf-
fræðingur (og sjóræningi í við-
lögum), William Dampier að
naíni, hafði skrifað um brauð-
aldinið:
„Brauðaldinið (eins og við
köllum það) vex á stóru tré,
eins stóru og stærstu eplatré
okkar. Það hefur limmikla
krónu með dökkum blöðum.
Aldinin vaxa á greinunum eins
og eplin; þau er eins stór og
penny-brauð þegar hveitið kost-
ar fimm skildinga skeppan,
þau eru hnöttótt, með þykku
og seigu hýði. Þegar aldinið er
þroskað er það gult og mjúkt
og gómsætt á bragðið. Ibúar
Guameyjar nota það fyrir
brauð. Þeir safna þeim þegar
þau eru fullvaxin, meðan þau
eru græn og hörð; þá baka þeir
þau í ofni sem svíður hýðið og
gerir það svart; en þeir skafa
svörtu húðina af og eftir verð-
ur mjúk, þunn skorpa; og kjöt-
ið er mjúkt undir tönn og hvítt
eins og molar úr penny-brauði.