Úrval - 01.05.1953, Side 52

50
tJR VAL
. . . Tréð ber aldin átta mánuði
á ári og þann tíma borða eyjar-
skeggjar ekki annan brauðmat."
Brezku plantekrueigendunum
þótti ávöxturinn girnilegur:
trén þurftu lítið land, breiddust
ört út, þoldu vel fellibylji, báru
aldin næstum árið um kring,
þurftu enga hirðu og voru vön
svipuðu loftslagi og er í Kari-
bíahafinu. Einu vandkvæðin
voi'u þau að ekki var hægt að
rækta tréð af fræi; það varð að
flytja það þúsundir mílna með
skipi suður fyrir odda Afríku
eða Suðurameríku þar sem gæta
varð þess vandlega að hlífa
þeim fyrir kuldum og sjávar-
seltu. Nýlendurnar leituðu á
náðir móðurlandsins, Englands,
um flutning á trjánum.
Sir Joseph Banks, forseti
Konunglega brezka vísindafé-
lagsins, sem verið hafði nátt-
úrufræðingur í fyrsta leiðangri
Cooks til Suðurhafseyja og
þekkti brauðaldinið af eigin
raun, studdi málstað þeirra.
Hann fékk Georg III. til að
leggja til skip og valdi sem skip-
herra Bligh höfuðsmann, sem
einnig hafði verið með Cook og
var áhugamaður um náttúru-
fræði. Sir Joseph valdi tvo garð-
yrkjumenn, David Nelson og
William Brown, frá Kew gras-
garðinum, til að gæta trjánna
á leiðinni. Hann samdi ítarleg-
ar reglur fyrir leiðangursmenn,
sem miðuðu að því að tryggja
líf trjánna.
„Það er nauðsynlegt að káet-
unni verði ætlað það eina hlut-
verk að vera einskonar gróður-
hús, og lykillinn að henni feng-
inn garðyrkjumönnunum. . . .
Ekki má hafa um borð hunda,
ketti, apa, páfagauka, geitur
eða nokkur önnur dýr, nema
svín og alifugla, og þau verður
að geyma vandlega í búrum sín-
um. Eitranir gegn rottum og
kakalökum verður að fram-
kvæma eins oft og nauðsynlegt
er til að halda þeim niðri. Og
skipshöfnin má ekki kvarta þó
að ódaun leggi frá dauðum rott-
um milli þilja.“
Bounty sigldi frá Englandi
15. október 1787. Stefnan var
tekin á suðurodda Suðurame-
ríku, en þeim tókst ekki að kom-
ast fyrir Horn, og eftir 30 daga
barning móti vindi og straum-
um tók Bligh stefnuna austur
yfir Suðuratlantshaf. Til Góðra-
vonahöfða í Suðurafríku var
komið 22. maí. Þar var höfð 40
daga viðdvöl til að gera við
skipið og taka vistir. Einnig
voru tekin um borð nokkur
ávaxtatré og síðan siglt til Tas-
maníu, sem er stór eyja suður
af Ástralíu. Á Tasmaníu hafði
Bounty skamma viðdvöl. Trján-
um frá Afríku var plantað þar
og tekinn viður til eldsneytis.
Þann 24. október, fullu ári eftir
að lagt var af stað, var komið
til Tahiti.
Bligh tókst að fá ættarhöfð-
ingjana á eynni til að afhenda
nokkur af brauðaldintrjám sín-
um sem gjöf til Georgs konungs-