Skírnir - 01.01.1859, Page 53

Noregr.
FKÉTTIR.
55
aí> nefnd þessi láti til sín heyra ab ári komanda; fyrir því sleppum
vér ab segja framar frá trúarbragbamálum Norbmanna í þetta sinn.
Fátt er ab segja af stjórnarmálum Norbmanna annab en þegar
er sagt. Stjórnarlög Norbmanna eru svo lögub, aí> allir landstjórn-
armenn þar eigu alls engu vib stórþíngib ab skipta, sem ab þíng-
ræbum lýtr, er því djúpt haf stabfest milli löggjafarvaldsins og
landstjórnarinnar; þó hafa þeir nokkra ábyrgb verka sinna. þab
eru stjórnarlög þar, ab þeir þrír af rábgjöfum NorSmanna, er bera
málin upp fyrir konúngi og hafa absetr sitt í Stokkhólmi, svo og
þeir fimm sem eru í Noregi, skuli jafnan rita ummæli sín í bók,
svo séb verbí, hvort þeir hafi veriíi konúngi samdóma um úrskurb
hans á málinu; gefi þeir eigi samkvæbi sitt til úrskurbar ebr álykt-
unar, þá hafa þeir enga ábyrgb af, þótt úrskurbrinn þyki eigi ab
réttum lögum ebr sé harbla óvinsæll. Abyrgb |>essi er aubsjáanlega
tæp, því konúngr getr gefib úrskurbinn, þótt rábgjafar Norbmanna
sé honum mótfallnir, konúngr getr jafnan skipab rábgjafanum ab skrifa
undir, hvort sem hann er úrskurbinum samþykkr ebr eigi, og ráb-
gjafanum verbr eigi gefin sök á nokkrum úrskurbi, hve ólögmætr
sem hann kann ab vera, ef hann ab eins ritar mótmæli sitt í bók;
á þenna hátt getr svo til borib, ab konúngr leggi þann úrskurb á
mál ebr gjöri þá skipun, er gagnstæb er tillögum allra rábgjafanna,
án þess nokkrum verbi gefib þab ab sök. Abyrgb þessi verbr og
enn veikari fyrir þá sök, ab rábgjafar Norbmanna hafa eigi atkvæbi
þíngsins vib ab stybjast; dagblöbin ein geta stutt flutníng þeirra á
málinu vib konúng, en engin önnur rödd frá þjóbinni. Vandkvæbi
þessi verba ber, hve nær sem konúngr vill neyta valds síns, enda
reynir þá jafnan á traustleika stjórnlaganna, því eigi tekr til nema
þurfi. Nú bar svo til í Noregi, ab einn rábgjafanna, Vogt ab nafni,
fékk lausn frá embætti sínu, og konúngr nefndi annan mann í hans
stab, en þó eigi þann er rábgjafar Norbmanna höfbu stúngib upp á. Sá
heitir Birch-Reichenwald er konúngr nefndi, hann var ábr amtmabr;
en sá heitir Stang, er Norbmenn vildu ab til væri kosinn, hann
hefir ábr um langan tíma setib vib rábgjafastjórn og er nú orbinn
gamall mabr. í blöbum Norbmanna hefir verib gjört mikib karp út
úr þessari kosníngu, og þóttust menn kenna hér einræbis Karls
konúngssonar, er nú rrebr ríkjum í konúngs stab (sbr. Skírni 1858,