Skírnir - 01.01.1864, Page 34

34
FIiJETTlR.
Frnkklnnd.
eigin hag, heldur um heill og velfarnan œttjarbar minnar’’. —
Fyrsta ræba Thiers var mesta bersöglismál til stjórnarinnar og benti
henni á, aí> álíka og menn í öllum öbrum löndum hefbi orfeií) ab
gegna frelsiskröfunum, eins myndi enn ab því koma á Frakklandi.
Frakkland, sagbi hann, hefir meb köflum orbib ab eira vi& ófrjálsa
stjórn , t. d. frá 1801 —1813; þá lögleiddi Napóleon keisari fyrsti
þingstjórn. J>a& er ósatt, er sumir hafa sagt, a& þetta hafi eigi veri&
gjört af alvöru, því keisarinn sag&i jafnan, a& alræ&isvald e&ur her-
valdsstjórn gæti a& eins átt sjer sta& um nokkurra ára tíma. Water-
loo-orrustan gjör&i frelsi& útlaga á Frakklandi og annarsta&ar í Nor&ur-
álfunni. Frakkland ná&i því aptur 1830, en sakna&i þess á ný,
er keisaradæmib nýja var fengi&. Um þa& leyti haf&i nálega öll
Nor&urálfan láti& þokast aptur fyrir hervaldinu, en brá&um rjetti
hún vi& aptur, og af völdum frelsisandans var þa&, a& Cavour (á
Parísarfundinum) haf&i uppi kærumál á hendur höf&ingjunum általíu.
Styrjöldin byrja&i þar, og Frakkar skundudu til fulltingis. Vi& þa&
tóku hásætin a& ri&a og þrátt fyrir ummæli sáttmálans í Villa Franca
veltust Italíuhöf&ingjar af stóli, og páfinn sjálfur haf&i nær fari& sömu
lei&. Frel8Íshreifingarnar fær&ust út um alla Nor&urálfu, og Austurriki
sjálft leita&i sjer ska&abóta í frelsinu. Á Frakklandi er grundvöll-
urinn lag&ur í þeim þinglögum, er þegar eru fengin, en svo menntuð
og metna&arfús þjó&, sem Frakkar eru, má eigi fyrr vi& una, en á
honum er reist fullt frelsi: fullkomin mannhelgi, frelsi fyrir blö&
og rit, frjáls þingsköp, kjörfrelsi og rá&herraábyrg&. Alls þessa
þarf einveldib eigi si&ur en þjó&veldisriki, ef vel á a& fara. þa&
eru athugalitlir menn, er skopast a& þingstjórn, e&a kve&a hana a&
eins gagnlega á Englandi en Frakklandi óhæfa. Napóleon fyrsti var
enn huga&asti ma&ur, er nokkurntíma hefir veri& uppi, en rjezt
aldrei í a& krefja skatta utan þinglofa. En hinsvegar er eigi meira
vit í því, ab kalla þingstjórn enska stjórn, en ab kalla gufuvjelina
enska vjel. Ef satt skal segja, þá hafa Bretar or&i& hjer á undan
öllum ö&rum þjó&um, þær sækja nú á eptir ena sömu lei&. Ef
frelsib er ska&væni eitt, því er þá kostab til þess milljónum á
Ítalíu? þafe er sárt, a& Frakkar skuli verja ofafje og margra manna
fjöri ö&rum til frelsis, en sí&an sje þeim borið á brýn, a& þeir kunni
ekki sjálfir a& neyta þess. Á Englandi hafa bæ&i stjórnendur og