Skírnir - 01.01.1864, Side 85

RifssUnd.
FRJETTIR.
85
franimi, ab eggja bændurna á laun til atfara og rána á búum þeirra.
A Pdllandi hefir verib líkt ástatt og á Rússlandi, ab bændastjettin
hefir búife undir ómildum kjörum, en þar sem rússneski bóndinn
hefir stafeife sem klár undir klyfjum, hafa pólskir bændur slegizt í
ribbaldafarir og framib stundum spellvirki á görbum húsbænda sinna
(t. d. á Gallizíulandi). þar sem bændur eigi vikust til fyrir fortöl-
um Rússa, segja sumir þeir hafi klædt hermenn sína pólskum
bændabúningi og látife þá síban gjöra heimsóknir á stórbúin. Berg
hershöföingi Ijet deila öllu landinu í smásveitir til hergæzlu og
rannsókna, og setti nefnd af bændum í hverri til libveizlu vife sveit-
arstjóra, ab uppgötva og höndla uppreistarmenn og þeirra lifesinn—
endur. Bændurnir fengu 21 sk. í daglaun fyrir þann starfa. Vjer
vitum eigi hvort Constantín hefir verib ósamþykkur sumum bobum
stjórnarinnar í Pjetursborg, eba hvab á milli hefir borife, en flestum
kom þab á óvart, er hann skilafei af sjer landstjórnarvöldunum (í
júnímán.). Berg var nú einn um öll ráb, og nokkru seinna (í
byrjun júlím.) gaf Wielopolski upp forsæti sitt í stjórnarrábinu.
Hann hefir lengi stabib í straumbroti fyrir Rússa á Póllandi og
og viljafe koma landinu í fast og friösamlegt samlag vib Rússland,
en þó skilife til, ab þyrmt skyldi pólsku þjófcerni og rjettinda gætt
ab sumum hluta. Hann rjefei keisaranum afc taka vel kvafcagreinum
stórveldanna (sjá Englandsþátt), og mun fyrir þá sök hafa sagt af
sjer embættinu og farib úr landi, ab þeim rá&um var hafnab, en
hann sjálfur grunafcur af sumum (afc því sagt var) um afc vita meira
um leyndarstjórnina, en hann ljet uppi. Eptir þessi umskipti var
skammt milli fárverka og fádæma á Póllandi, einkanlega í Var-
sjöfu, og munum vjer seinna segja þar um nokkur dæmi, en víkjum
nú sögunni afc nýju píslarsvæfci. A Littáenslandi setti stjórn Rússa
til lifcsforustu og landstjórnar hinn grimmúfcugasta mann, Muravieff
hershöffcingja; en hann og herlifc hans hafir farifc svo afc, afc því
ráfci stjórnarinnar mætti helzt líkja vifc þafc, er menn á sifclausum
tímum öttu ólmum dýrum á sakamenn efcur þræla. Littáen er eitt
af hinum gömlu skattlöndum Póllands og varfc því sameinafc á
14. Öld. Sífcan landifc kom undir Rússa hefir mikill hluti lands-
búa snúizt til eUnar grísku kirkju og gjörfci Nikulás keisari sjer
mikifc far um afc efla hennar framgang móti katólskunni (rómversku),