Andvari

Árgangur

Andvari - 01.03.1968, Blaðsíða 108

Andvari - 01.03.1968, Blaðsíða 108
106 SVERRIR KRISTJÁNSSON ANDVARI á íslandi um langt skeið, er leggur sig fram unr að leysa hina langvinnu deilu Dana og íslendinga og reynir að vera báðum trúr. Það var erfitt verk og van- þakklátt. Á því leikur enginn vafi, að Hilmar Finsen hefur átt þátt í tilorðn- ingu frumvarpsins, sem lagt var fyrir alþingi 1867 um stjórnarskipan handa íslandi, því að stjórnin kvaddi hann til Kaupmannahafnar síðla vetrar 1867 til ráðuneytis. I bréfi frá 4. apríl 1867 til Maurers segir Jón Sigurðsson honum þær fréttir, að danska stjómin muni gera alþingi nýtt tilboð að sumri, og er nú með öllu sannfærður um, að rétt hafi verið að hafna fjármálafrumvarpinu 1865. Síðan dregur hann saman kröfur sínar í fáum orðum og segir: Eg fyrir mitt leyti vil heimta: 1) sæmilega skaðabót fyrir eignir landsins og verzlunarkúgun. — 2) að hvað við fáum verði eign landsins, en ekki árleg veiting. — 3) stjórnar- málið allt í heild sinni lagt fram ásamt fjármálinu, því eg vil því aðeins slá af peningakröfum, að politiskar kröfur fáist. — 4) þjóðfund, eða með öðrurn orðum frjálst og fullkomið atkvæði alþingis eða íslenzkra fulltrúa, svo að við vitum víst, að ekkert verði ákveðið, nema alþing eða þjóðfundur samþykki, en engin oktroi af hendi Dana. — Með þessa stefnuskrá í huga hélt Jón Sigurðsson til þings sumarið 1867. Frumvarp stjórnarinnar var í VIII köflum og 67 greinum, auk ákvarðana um stundarsakir í sex greinum. Efnislega skiptist frumvarpið í tvo meginbálka: annars vegar tengslin milli íslands og Danmerkurríkis og sameiginleg mál, sem af þeim tengslum spretta, hins vegar sérmál íslands og tilhögun þeirra. Við þetta bætast svo að sjálfsögðu lögbundin stjórnarskrárleg réttindi þegnanna. í 1. grein er því í upphafi lýst yfir, að Island er óaðskiljanlegur hluti Dan- merkurríkis. Undir þá grein falla einnig ákvæði dönsku stjórnarskrárinnar um konungdóminn. Samkvæmt 2. grein skal konungur áður en hann tekur við stjóm heita með skriflegum eiði að halda óbrigðanlega hin sérstöku stjórnskip- unarlög íslands. Þriðja grein mælir svo fyrir, að sameiginleg mál með íslandi og Danmörku eru auk konungdóms viðskipti ríkisins við önnur lönd, vörn ríkis- ins á landi og sjó, ríkisráðið, réttindi innborinna manna, myntslátta, ríkisskuldir, ríkiseignir og póstgöngur milli Danmerkur og Islands. Um þessi mál hefur ísland löggjöf og stjórn sarnan við konungsríkið. Fyrst um sinn skal ísland ekki gjalda neitt til sameiginlegra mála og tekur þá heldur engan þátt í löggjöf um þessi málefni. Ef Island réttir svo við, að það geti goldið til ríkisþarfa, skal konungur kveða á um, hversu mikið tillagið skuli vera, og skal þá ákvarðað með lögum, hvernig ísland eigi eftirleiðis að taka þátt í löggjöf og stjóm sameiginlegu málanna. Fimmta grein kveður á um, að í öllum öðrum málum, sem Island snerta, en þeim, sem fyrr voru talin,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.