Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 133

Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 133
ANDVARI „AÐ HUGSA ER AÐ BERA SAMAN“ 131 hafði sjálfur kennt þeim að íslendingasögur væru höfundarverk rithöfunda 13. aldar? í Fragmenta hafnar hann heimildargildi Islendingasagna um söguöldina jafnvel eindregnar en áður og dregur til dæmis í efa að Skarp- héðinn Njálsson hafi nokkurn tímann verið til.20 Og ef persónur íslendinga- sagna hafa ekki verið til virðist orðið harla lítið eftir af söguöld til að bera saman við eitt eða neitt. í þessu kann að sýnast ósamkvæmni, en hún er þar í raun og veru ekki, vegna þess að Sigurður kom auga á hvernig hægt er að nota íslendingasögur sem heimildir um samfélag án þess að láta spurning- una um sannleiksgildi þeirra þvælast fyrir sér. Þetta er athyglisvert fyrir okkur, meðal annars vegna þess að amerískir félagssögufræðingar liggja ís- lendingum nú á hálsi fyrir að kunna ekki að nota íslendingasögur sem heimildir. Bandaríski lögfræðingurinn William Ian Miller hefur til dæmis nýlega skrifað (í þýðingu minni):21 Afneitun á áreiðanleika íslendingasagna, sjónarmið sem einkum tengist íslenska skólanum, ásamt fremur þröngri sýn á hver séu hin réttu viðfangsefni sagnfræðilegra rannsókna, leiddi til almennrar kreppu í trausti á heimildargildi sagnanna til hvers kyns sagnfræðirannsókna. Ein afleiðingin er sú að lítið hefur verið um marktæka fé- lagssöguritun um upphafsskeið íslandsbyggðar síðan á fyrstu áratugum aldarinnar. Sjálfur segist Miller nota íslendingasögur sem heimildir um samfélagsgerð á tíma söguhöfunda á 13. öld og foreldra þeirra, afa og amma á 12. öld.22 Þá skiptir ekki máli hvort Skarphéðinn var til eða hvort Njáll var brenndur inni; sögurnar segja frá því sem menn 13. aldar gátu hugsað sér að gæti gerst, af því að það gat gerst í minni þess fólks sem þeir þekktu og mundu. Síðar býður Miller lesendum sínum þó aðra lausn: ef þeir vilji ekki lesa rit sitt sem lýsingu á raunverulegu samfélagi 12. og 13. aldar sé það að minnsta kosti samfélag íslenskra sagna og laga, samfélag sem söguhöfundar (og lagahöfundar) hafi skapað.23 Árið 1954 hélt Sigurður Nordal fyrirlestur við Glasgow-háskóla um sann- leikskjarna íslendingasagna. Fyrirlesturinn var gefinn út á ensku þremur árum seinna, en er í fyrsta skipti prentaður í íslenskri þýðingu í öðru bindi Fornra mennta.24 Hér var Sigurður með allan hugann við bókmenntalegt gildi sannleikskjarnans, hvert gildi það gæfi sögu eins og Njálu sem lista- verki að höfundur hennar var með nokkrum hætti bundinn af sögulegum veruleika. Hann horfir nánast eingöngu á sögurnar frá bókmenntafræði- legu, listrænu sjónarmiði. í Fragmenta ultima vottar hins vegar fyrir sagn- fræðilegra viðhorfi, því sem mætti kalla tilraun til sagnfræðilegrar endur- reisnar Islendingasagna innan marka bókfestukenningar. í þætti sem útgef- andi Fragmenta telur raunar ritaðan fyrir 1950 segir, í dálítið óljósu samhengi við það sem stendur á undan:25 „Það er á sinn hátt jafnmikilvægt að kynnast hugmyndum manna á 13. öld um söguöldina sem söguöldinni
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.