Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 92
86
15. gr. Brezk kaupfjelög greiða flest eða öll
5°/o í vexti af stofnfjenu. Hjer á landi greiðir enginn
sjóður svo háa vexti, en það er líka rjett, að kaup-
fjelögin greiði hærri vexti en annarstaðar eru fáan-
legir, svo að meiri hagur sje að eiga fje sitt þar á
vöxtum en annarstaðar.
16. gr. Þessi ákvæði gjöra reikningsfærsluna
fyrirhafnarminni, heldur en hún væri, ef hverjum
fjelagsmanni væru reiknaðar dagrentur eptir krónu-
tali. Það sem hver fjelagsmaður missir við þetta,
verður og ekki þýðingarmikið, en fræðslusjóð getur
munað um þær tekjur.
21. — 26. gr. I brezkum kaupfjelögum er minni
hluti stofnfjárins óuppsegjanlegt. Þar getur hver
fjelagsmaður átt allt að 3600 kr. í stofnsjóði, en getur
líka ekki að eins framselt til annara meiri part af
því, heldur jafnvel tekið það út sjálfur, þá er hann
vill. Að eins eina upphæð, t. d. 18, 36 eða 90 kr.,
má hann til að láta standa kyrt, og getur hvorki
tekið það út nje framselt á meðan hann er fjelags-
maður. Af því að kaupfjelög hjer á landi þurfa
miklu meira veltufje en kaupfjelög á Bretlandi, þá
má telja alveg nauðsynlegt að reisa skorður við þvi,
að fjelagið yrði svipt miklu af veltufje sínu allt í
einu. Líklegt er einnig, að þeir, sem vilja koma
stofnbrjefum sinum í peninga, geti jafnan komið
þeim út til annara, sem setja vilja fje á vöxtu, þvi
annarstaðar en í fjelaginu fást ekki svo háir vextir.
Þó er hugsanlegt, að það kynni að valda óþægindum
fyrir einstöku mann, að hann getur ekki fengið neitt
útborgað af stofnfje sínu beinlínis frá fjelaginu, fyr
en það er orðið meira en 500 krónur. En það
mundi sjaldan koma fyrir, og aldrei vega mikið á
móti því tjóni, sem hlotizt gæti af hinu, ef öllum
væri heimilt að heimta meiri part af stotnfje sínu