Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 131
125
'virtur, live miklu ríflegra pólitiskt frelsi frá því, sem
vjer nú njótum í reyndinni, sem orð þessara laga
eða andi þeirra kynni að heimila oss, að efninu til,
og að það sje jafnvel ekki meiri líkindi til, að fram-
kvæmdinni, samkvæmt orðum þessara laga, verði
breytt framvegis eða ný lagaorð samkvæmt anda og
meginsetningum þessara laga, verði samþykkt, held-
ur en áður liafi verið, til þess, að vjer að öllu leyti
værum látnir njóta þess rjettar, er oss bar til þess
að ráða iögum og lofum um aila vora hagi. — Eu
þetta er þó eigi svo. Enda þótt því eigi sje bót
mælandi, að beitt hefur verið hinu víðtækasta ofríki
við oss, þvert ofan í söguleg og eðlileg landsrjettindi
vor, áður en stöðulög og stjórnarskrá voru gefin, er
þó ekki hægt að neita þvl, að misboð á móti rjetti
þeim, sem viðurkennt var að bæri oss með þessum
lögum, hlyti að mælast enn ver fyrir, og það bæði
af þeirri ástæðu, að rjettur sá, að efninu til, er svo tak-
markaður, og hefur verið álitinn af Dönum sjálfum
•sameinanlegur við grundvallarskipun hifls danska
ríkis og eins af hinu, að það er að minnsta kosti að
nafninu til örðugra áð rjettlæta athafnir, er stríða
,gegn þvf, sem maður sjálfur hefur viðurkennt, að
væri rjett, lieldur en þvi, sem annar aðili máls stað-
hæfir að sje rjett, hversu ljós, sem rjettur hans ann-
■ars kynni að vera. Hjer er grundvöllur, sem verð-
ur byggt á, og samkvæmt því, sem hjer á undan er
sýnt fram á, er þetta hinn eini hyggilegi grunctvöllur,
sem hyggð verður á lcrafan um talanarlcað sjálfsfor-
.rœði fyrir Island, sem stendux.
Vjer skulum nú líta á, að hve roiklu leyti frum-
vörp þau til endurskoðaðra stjórnarlaga, er fram
.hafa komið, fullnægja þeirri kröfu, er þjóðin á Is-
landi getur gjört til alþingis um, að fylgt sje fram
xjetti hennar á þessum grundvelli. — Það er nú fyrst