Andvari - 01.01.1893, Blaðsíða 130
124
Hinn einasti grundvöllur, sem eptir verður, tií
þess að gefa kröfum vorum gegn Danastjórn fasta
ákvarðaða mynd, er stöðulögin og stjórnarskráin
1874. — Vjer höfum í fyrri ritgjörðum sýnt fram á,
hverjar meginsetningar um sjálfstjórn Islands, á tak-
mörkuðu svæði, sjeu viðurkenndar í þessum lögum,
bæði orðum þeirra og anda, og einkum, hve langt
ýms sjerstök ákvæði stiórnarskrárinnar hverfi frá
þeim grundvelli, sem hún er byggð á; þeim til skýr-
ingar verðum vjer hjer að láta oss nægja með að
vísa í Andv. 11., 12. og 16. ár, og umræðurnar á
alþingi síðan endurskoðunarmálið hófst. — Væri það
svo, að orðalagið i einstökum greinum þeirra stjórn-
arlaga, sem vjer nú búum undir, væri ósameinan-
legt eptir almennum reglum fyrir lagaþýðing við
meginsetningar og grundvallarboð laganna sjálfra,.
og væri framkvæmdin, sú sem er, ennfremur ósam-
einanleg við orð laganna, og væri loks ósamkvæmn-
in í báðum þessum atriðum oss til stórvœgilegs skaða,
er það um leið auðsætt, að hjer er einmittj það at-
riði, sem er í sjálfu sjer hið þýðingarmesta af öllu
því, sem vjer getum byggt á vonina um nokkurn
sigur á máli voru, eins og nú stendur. Og það er
nú ennfremur víst, að lög þessi eru bindandi fyrir
Dani samkvæmt þjóðarjettinum, á líkan hátt og eig-
inlegur, sjerstakur þjóðarsamningur (traktat), og það
verðum vjer að leggja mikla áherzlu á og hafa stöð-
ugt fyrir augum, þrátt fyrir það, þó rjettarstaða ís-
lands í hinu danska ríki, rjett skilin, ekki þyrfti'
þessarar viðurkenningar við. Því hjer höfum vjer-
sannarlega öflugt vopn móti þeirri Danastjórn, sem
neitar oss um verulegar umbœtur frá því sem er. —
Menn kynnu að vísu að segja, að jafnvei það eitt,.
að Danastjórn gefur lög um hagi vora án hluttöku
frá Islendinga hálfu, sýni, að rjettur vor sje ekki