Eimreiðin - 01.07.1950, Page 141

eimreiðin
RITSJÁ
293
Hér eru nokkrar sagnir af Galdra-
Iinbu, og sumar með nokkrum ólík-
indum og frá óljósum heimildum.
Verður ekki af þessum sögnum séð,
hver kona þessi var, enda verður
mynd hennar ekki eins liugðnæm og
efni standa til. Sýnilegt er af sumum
þessum sögnum, hvernig hjátrú
fólksins og hræðsla við þau dularöfl,
sem sumir menn eru gæddir, hefur
gert úr Ingibjörgu hálfgerða galdra-
norn. Vísast í því efni til sagnanna
•nn hrösur hennar við Þuríði, dóttur
s*na, o. fl. En Ingihjörg var að réttu
Ingi ,,væn kona og kvenskörungur“,
eins og séra Einar Jónsson á Hofi
segir um hana í Ættum Austfirð-
*nga, þó að meinleg örlög og ofsókna-
faraldur sá, er geisaði hér á landi á
I~- öld, gerði lienni lífið erfitt. Ingi-
hjörg var dóttir Jóns prests Gunn-
arssonar á Tjörn í Svarfaðardal
iprestur þar 1619—1653) og gift séra
-'fna Jónssyni, síðast presti að Hofi
á Skagaströnd, sem dæmdur var fyrir
galdra, en komst utan til Englands
(um 1680). Ingibjörg fluttist eftir
hað með börn sín austur á Húsavík
■ Norður-Múlasýslu, og giftist Þuríð-
Ur» dóttir hennar, þar Guðmundi
hónda Oddssyni. Þau hjuggu á Nesi
1 Loðrnundarfirði. Gott dæmi um
hað, hvernig munnmæli gela breytzt
1 meðförum fólksins er sagan um
svaladrykkinn (Þuríðar!), eins og
hún er sögð hér (hls. 129) og eins
°g hún er skráð í „Ættum“ séra
Linars, þar sem Galdra-Imba er með
ham og hugareinbeitingu að hjarga
mannslífi frá bana, en verður fyrir
truflun af gesti, sem her að garði
°g hiður sér drykkjar, svo að meðan
hún hleypur í hæinn eftir svala-
drykknum, skeður slysið. Þessi frá
sögn úr „Ættum“ her á sér sann-
leikshlæ, en hin ekki.
Jóhann Gunnar Ólafsson hefur séð
um útgáfu þjóðsagnakvers þessa,
ritað fróðlegan formála um safn-
anda sagnanna og atliugasemdir og
skýringar við þær. Nafnaskrá fylgir,
eins og með Formannsævi Þorsteins
í Laufási, til stórra hóta, en háðar
þessar hækur eru gefnar út hjá for-
lagi Hlaðhúðar, af vandvirkni og
smekkvísi.
Sv. s.
Þórir Bergsson: HVÍTSANDAR.
Skáldsaga. Rvík 1949 (Bóklellsút-
gáfan). Ókunnur m aður, Úlfur
Arnarson, sezt að í afskekktri sveit,
kaupir jörð, rekur húskap, liefur á
sér heimsmannssnið og þarf ekki að
horfa í peningana. Hann hefur ferð-
ast víða og kynnzt mörgu, er þreytt-
ur á menningu samtíðar sinnar, með
öllu hennar vafstri, leitar út í ein-
veruna, sem aðrir flýja. Hvítsandar
heitir hún, jörðin, komin í eyði,
húsin auð og tóm. Þarna sezt hann
að, maðurinn með tómleikann og
áhugaleysið í sálinni, -—- til þess að
hyrja nýtt líf.
Og vissulega liefst nýtt lif á Hvít-
söndum með nýja húsbóndanum.
Hann ræðst í framkvæmdir, kynnist
samsveitungunum, verður í ýmsu
bjargvættur þeirra og leiðtogi — og
leitar að gæfunni, sem var týnd.
Úlfur Arnarson er útlendingur í
landi feðra sinna, liefur ekki áttað
sig á hvað til þess þarf að vera
jarðeigandi á íslandi, hefur hrotið
landslög á ýmsan hátt á Hvítsöndum,
en stjórnin er honum mild, enda
ákveðið að setja á stofn sementsgerð
á Hvítsöndum. Og svo selur liann
stjórninni Hvítsanda fyrir helmingi
hærra verð en hann greiddi fyrir