Hugur - 01.01.1988, Blaðsíða 49

HUGUR
ATLI HARSARSON
eða
Og xi. með:
eða
ixö Ej & Fj
XÍ5 Jón tónlék langdregið
xió Ej
því skrefið frá ix6 til xÍ6 er augljóslega gilt.
En því miður þá er íxö alls ekki almennileg þýðing á ix, þar
sem ix. segir að það hafi verið sömu tónleikamir sem voru í
senn langdregnir og ieiðinlegir en íxö gefur ekkert til kynna
um hvort það voru sömu tónleikamir sem voru hvort tveggja
iangdregnir og leiðinlegir.
Greiðasta leiðin til þess að opinbera rökmátt ix. þannig að
form hennar réttlæti skrefið til xi. er sú að hlutgera tónleikana.
Ég held að hlutgervingar hafi almennt þetta hlutvevk, - að gera
röktengsl formleg - og þess vegna sé það ekki algert smekks-
atriði hvað við hlutgerum og hverju við gerum grein fyrir með
því að gefa öðrum hlutum einkunnir. Þegar við emm að fást
við frumspeki, þá eigum við að haga máli okkar þannig að rök-
tengsl setninga séu sem Ijósust: Þess vegna eigum við að hlut-
gera það sem þarf til þess að þau röktengsl sem máli skipta
verði ljós.
Með þessu er ég ekki að segja að allar gildar röksemda-
færslur sem settar eru fram á hversdagsmáli séu þannig að
hægt sé að gera þær formlegar með því að hlutgera nógu
margt. Sumar gildar ályktanir virðist ekki hægt að gera form-
legar á þennan hátt. með tækjum venjulegrar magnararökfræði.
Sem dæmi má nefna að:
xii. Tónleikarnir vom mjög langdregnir
leiðir af sér:
xiii. Tónleikamir voru langdregnir
En hér dugar eklci að hlutgera tónleikana til að gera ályktunina
formlega. Við verðum, að ég held, að taka því eins og hverju
öðru hundsbiti að hversdagsmálið leyfir sér hitt og þetta sem
mál rökfræðinnar kemst ekki upp með. En magnararökfræði
dugar þó býsna vel og með því að hlutgera það sem þarf, þá
47