Hugur - 01.01.1988, Blaðsíða 71

Hugur - 01.01.1988, Blaðsíða 71
HUGUR VILHJÁLMUR ÁRNASON stjómmálum. Slíkar samræður taka tíma og þann tíma höfum við ekki, eða réttara sagt gefum okkur oft ekki, í nútímaþjóð- félagi. Samræður krefjast þess líka að menn hugsi um sameig- inlega hagsmuni, sem verjanlegir eru með gildum rökum, en ekki um dulda eða skammtíma sérhagsmuni. Þegar hugað er að samfélagi okkar og hugsunarhætti kann þessi krafa jafnvel að virðast hlægilega óraunsæ. En það skiptir í sjálfu sér engu máli. Hún er einkum til viðmiðunar um það hvemig hægt sé að ráða málum réttlátlega til lykta og veitir þá jafnframt vísbendingu um það hvaða öfl standa í vegi fyrir því að þessi hugsjón nái fram að ganga. Það er mikilvægt að meta þessa siðferðilegu hugsjón and- spænis siðferðilegri hefð. Bæði tilvistarstefnan og marxisminn ráðast að ríkjandi siðferðishefð; tilvistarstefnan vegna þess að hún dragi úr siðferðilegu sjálfræði og marxisminn vegna þess að hún stuðli að viðhaldi ríkjandi þjóðskipulags. En þetta em hvort tveggja of einsýn viðhorf til hefðarinnar. í athöfnum sín- um stjómast einstaklingurinn meira og minna óafvitandi af hefðbundnum hegðunarreglum sem í eðli sínu em félagslegar og sögulegar. Hjá þessu verður einfaldlega ekki komist, þótt við gemm þá kröfu til siðferðilega þroskaðs manns að hann fylgi þessum reglum ekki í blindni heldur líti á sjálfan sig sem ábyrgan gerða sinna. í hefðbundnu siðferði búa þær gmnd- vallarreglur mannlegs siðgæðis „sem hverju samfélagi manna em nauðsynlegar, til þess að það fái staðizt, og hafa þess vegna fest djúpar rætur í samvizku hvers siðferðilega heilbrigðs manns,“ eins og Brynjólfur Bjamason hefur komist að orði.21 En í öllum samfélögum hafa líka fest rætur siðir og hugmyndir sem halda aftur af möguleikum mannsins, bæla hann og firra. Hefðbundið siðferði er því í senn forsenda alls siðferðislífs og vettvangur þeirra afla sem standa því fyrir þrifum. Það getur því hvorki talist skynsamlegt að leggja alla áherslu á að við- halda hefðinni á ógagnrýninn hátt, né að hafna henni alfarið í 21 Brynjólfur Bjarnason, sama stað. 69
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.