Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Síða 23

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
E 16 Áhrif sex vikna hatha jógaiðkunar á sálræn einkenni í kjölfar
jarðskjálfta
Kolbnín Þórðardóttir', Unnur A. Valdimarsdóttir1,2, Ragnhildur Guðmundsdóttir’,
Helga Zoéga1, Berglind Guðmvmdsdóttir114
Miðstöð í lýðheilsuvísindum HÍ, 2Dept. of Medical Epidemiology and Biostatistics, Karolinska
nstitutet Stokkhólmi, 3áfallateymi bráðasviðs og geðsviðs Landspítala, 4sálfræðideild HÍ
kolbrun t@mmedia. is
Inngangur: Rannsóknir benda til þess að jógaiðkun geti dregið úr streitu,
kvíða og þunglyndi og margar kannanir sýna að fólk leitar í auknum
mæli eftir óhefðbundnum leiðum til að efla heilsu sína. Fáar rannsóknir
hafa verið gerðar á áhrifum jóga á streitueinkenni eftir náttúruhamfarir.
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna áhrif reglubundinnar hatha
jógaiðkunar á sálræn einkenni í kjölfar jarðskjálfta.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var gerð í febrúar 2009, átta
mánuðum eftir stóran jarðskjálfta sem varð á Suðurlandi 29. maí 2008.
Um var að ræða jógaíhlutun í tilraunahópi með samanburðarhóp til
viðmiðunar. Þátttakendur voru 58 og bjuggu á jarðskjálftasvæðum á
Selfossi og í Hveragerði. Þátttakendum var skipt í tvo hópa eftir búsetu,
annar hópurinn fékk 60 mínútna jógaþjálfun tvisvar í viku, í sex vikur,
meðan hinn hópurinn var á biðlista til samanburðar. jógaíhlutun fólst
1 mildum jógaæfingum, öndun, hugleiðslu og slökun. Viðurkenndir
spurningalistar voru lagðir fyrir alla þátttakendur við upphaf og
iok íhlutunar. Tölfræðiprófið MANOVA var notað til að meta mun á
hópunum fyrir og eftir íhlutun.
Niðurstöður: Við upphaf rannsóknarinnar var ekki marktækur munur
milli hópanna hvað varðar lýðfræðilega þætti og streitueinkenni. Eftir
íhlutun greindi jógahópurinn frá marktækt betri svefni og samskiptum
en samanburðarhópurinn. Báðir hópar sýndu minni streitu, kvíða og
Þunglyndi eftir jógaíhlutun.
Alyktanir: Reglubundin hatha jógaiðkun getur bætt svefn og samskipti.
Hatha jóga er auðveld leið til sjálfshjálpar og ákjósanleg viðbótarmeðferð
1 almennu heilbrigðiskerfi til að bæta heilsu og lífsgæði. Þörf er á stærri
Ungtíma samanburðarrannsóknum á áhrifum hatha jóga á áfallastreitu,
kvíða og þunglyndi í kjölfar náttúruhamfara.
E 17 Áhrif þungbærrar lífsreynslu á líðan björgunarsveitarmanna á
Islandi
Asdís Eir Símonardóttir1, Berglind Guðmundsdóttir1'2'3
álfræðideild HÍ, 2áfallateymi bráða- og geðsviðs Landspítala, 3Miðstöð í lýðheilsuvísindum HÍ
Inngangur: Þegar náttúruhamfarir, stórslys eða önnur áföll gerast
eru Þa^ gjarnan björgunarsveitarmenn sem koma fyrstir til hjálpar.
hrátt fyrir mikilvægi vinnunnar eru sálrænar afleiðingar hennar lítið
rannsakaðar. Markmið rannsóknarinnar var að kanna tíðni áfalla,
sálrænar afleiðingar áfalla og bjargráð meðal björgunarsveitarmanna.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru 277björgunarsveitarmenn (83%
karlar) á útkallslista Slysavarnafélagsins Landsbjargar. Spurningalistar
körtnuðu lýðfræðilegar upplýsingar, reynslu af björgunarsveitarstörfum,
áfallastreitueinkenni, þunglyndi og bjargráð.
Niðurstöður: Helstu niðurstöður voru að 12,3% þátttakenda greindu
frá marktækum áfallastreitueinkennum og 8,7% þeirra greindu frá
miðlungs til alvarlegra þunglyndiseinkenna. Slys og náttúruhamfarir
'°ru algengustu áföllin sem þátttakendur upplifðu tengt starfi í
jörgunarsveit en lífshættulegur sjúkdómur, líkamsárás og kynferðislegt
°fbeidi voru algengustu áföllin sem voru ótengd starfi í björgunarsveit.
^elr sem upplifðu áföll ótengt starfi í björgunarsveit voru líklegri
til að upplifa áfallastreitueinkenni og þunglyndi en þeir sem
upplifðu áföll tengt björgunarsveitarstarfinu. Þeir sem greindu frá
tilfinningamiðuðum bjargráðum eða forðun til að takast á við áföll
upplifðu meiri áfallastreitueinkenni og þunglyndi en þeir sem síður
notuðu slík vamarviðbrögð.
Ályktanir: Niðurstöður sýna að tíðni áfalla meðalbjörgunarsveitarmanna
er nokkuð há. Þótt meirihluti björgunarsveitarmanna upplifi ekki
langvarandi sálræn vandamál í kjölfar starfsins þá tekst hluti þeirra á
við alvarlegar sálrænar afleiðingar. Þessar niðurstöður gefa vísbendingu
um að huga þurfi betur að sálrænum þörfum björgunarsveitarmanna og
að þeim bjargráðum sem björgunarsveitarmenn nota til að takast á við
erfiða lífsreynslu sem starfinu fylgir.
E 18 Sjónrýmdarvinnsluminni og stýrifærni hjá geðklofasjúklingum
og viðmiðunarhópum með og án eintakabreytileika í erfðamenginu
Sólveig Rósa Davíösdóttir1, Sunna Arnarsdóttir1, Brynja Björk Magnúsdóttir1,
Heimir Snorrason2, Sólveig Hlín Kristjánsdóttir2, ísafold Helgadóttir1, Magnús
Haraldsson1-3, Hannes Pétursson1;í, Engilbert Sigurðsson1'3
'Geðsviði Landspítala, 2Þjónustumiðstöð rannsóknaverkefna, 3læknadeild HÍ
engilbs@landspitali. is
Inngangur: f erfðamengi flestra, heilbrigðra og sjúkra, er að finna
eintakabreytileika,úrfellingareðamargfaldamrsamfelldralitnmgasvæða.
Nýverið hefur verið unnt að tengja tiltekna eintakabreytileika við
einhverfu. Rannsóknir sýna að sumir eintakabreytileikar auka mjög
hættu á geðklofa þótt þeir séu sjaldgæf orsök. Geðklofasjúklingar stríða
oft við væga vitræna skerðingu, sér í lagi skerðingu á vinnsluminni og
stýrifærni. Lítið er vitað um hvort eintakabreytileiki hjá einstaklingum
úr almennu þýði hefur áhrif á vitræna getu.
Efniviður og aðferðir: í rannsókninni var tengsla leitað á milli
eintakabreytileika, tiltekinna mælanlegra svipgerða, geðklofa og
þroskahamlana. Þátttakendur voru tæplega 300 og skiptust í
þrjá hópa: sjúklingahóp með geðklofagreiningu, viðmiðunarhóp
með eintakabreytileika og viðmiðunarhóp án eintakabreytileika.
Taugasálfræðipróf voru framkvæmd auk annarra mælinga. Kynntar
verða frumniðurstöður úr tveimur slíkum prófum.
Niðurstöður: Frammistaða var marktækt lakari hjá geðklofasjúklingum
en viðmiðunarhópunum tveimur í prófum er reyna á sjónrýmdar-
vinnsluminni og stýrifærni. Frammistaða viðmiðunarhóps með eintaka
breytíieika var jafnframt marktækt verri en sama viðmiðunarhóps án
eintakabreytileika á prófi sem mælir sjónrýmdarvinnsluminni. Ekki
fannst marktækur munur á stýrifærni á milli viðmiðunarhópanna
tveggja.
Ályktanir: í samræmi við fyrri rannsóknir var frammistaða sjúklinga
í báðum prófum slakari en viðmiðunarhópa. Niðurstöður benda til
vitrænnar skerðingar á afmörkuðum sviðum hjá einstaklingum í
viðmiðunarhópi með eintakabreytileika en án geðrofssjúkdóms.
LÆKNAblaðið 2011/97 23