Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 48

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
E 95 Tengsl sýklalyfjaónæmis og meðferðar bráðrar miðeyrnabólgu
í börnum
Hildigunnur Úlfsdóttir', Ásgeir Haraldsson12, Martha Hjálmarsdóttir1'3, Kristján G.
Guðmundsson"1'5, Hannes Petersen1-4, Karl G. Kristinsson1-3
'Læknadeild, 2Barnaspítala Hringsins, 3sýklafræðideild, 4háls-, nef- og eymadeild Landspítala,
5Læknastöðinni Glæsibæ
asgeir@landspitali. is
Inngangur: Miðeyrnabólga er algengt vandamál, einkum hjá börnum,
og krefst oft meðhöndlunar með sýklalyfjum. Pneumókokkar eru algeng
orsök bráðrar miðeyrnabólgu. Fjölónæmi pneumókokka torveldar
meðferð en þeim fjölgaði á íslandi á árunum 1990-1996 en fækkaði síðan
í nokkur ár. Frá árinu 2002 hefur fjölónæmum pneumókokkum fjölgað
á ný hér á landi. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvort tengsl
væru á milli sýklalyfjaónæmis pneumókokka og meðferðar bráðrar
miðeyrnabólgu í börnum.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar um sýklalyfjanæmi og hjúpgerðir
pneumókokka frá bömum (1995-2008) fengust frá sýklafræðideild
Landspítalans og um greiningar á miðeymabólgum úr gagnagrunni
Landspítala (1990-2008). Úrtak sjúkraskýrslna frá þeim árum þar sem
fjölónæmi pneumókokka var mest (1996 og 2007) og minnst (2001) voru
skoðaðar og meðal annars skráð sýklalyfjameðferð, skammtastærð,
endurteknar sýkingar og rör.
Niðurstöður: Hlutfall fjölónæmra stofna pneumókokka var nálægt
20% tií ársins 1999, undir 15% árin 2000-2002 en um og yfir 30% frá
árinu 2005. Fjölónæmir stofnar voru nær eingöngu af hjúpgerð 6B í
fyrra toppnum og 19F í þeim síðari. Skoðaðar voru sjúkraskýrslur 260
barna. Hlutfallslega fleiri fengu amoxicillín-klavúlansýrumeðferð á
árunum 1996 og 2007 borið saman við 2001. Fleiri fengu háskammta- eða
stungulyfjameðferð árin 1996 og 2007 (37% og 32%) en árið 2001 (24%),
þó ekki marktækt (p=0,l og p=0,2). Fleiri fengu stungulyfjameðferð 1996
en 2001 og 2007 (25% á móti 18% og 19%), þó ekki marktækt.
Alyktanir: Fjölgun fjölónæmra pneumókokka á íslandi virtist leiða af
sér ný meðferðarúrræði eins og háskammta- og stungulyfjameðferð.
ítarlegri rannsóknir með stærra úrtaki gætu svarað áleitnum
spurningum um áhrif til lengri tíma og freakri breytingar á ónæmi og
hjúpgerðum.
E 96 Fæðuofnæmi hjá íslenskum börnum til tveggja ára aldurs
Kristrún E. Sigurðardóttir1, Michael V. Clausen2, Hildur S. Ragnarsdóttir3, Ingibjörg
H. Halldórsdóttir3, Doreen McBride4, Kirsten Beyer5, Sigurveig Þ. Sigurðardóttiru
'Læknadeild HÍ, 2Barnaspítala Hringsins, 3ónæmisfræðdeild Landspítala, 4Charite
Universitátsmedizin Berlin, Institute for Social Medicine, Epidemiology and Health Economics
og 5Dept. of Pediatrics, Division of Pneumonology and Immunology
kes5@hi.is
Inngangur: Algengi ofnæmissjúkdóma hefur aukist síðustu áratugi. Tíðni
fæðuofnæmis hefur verið á reiki vegan mismunandi rannsóknaraðferða.
Þessi framskyggna ferilrannsókn er hluti af EuroPrevall, alþjóðlegri
rannsókn á fæðuofnæmi. Markmið rannsóknarinnar var að rannsaka
algengi fæðuofnæmis hjá íslenskum börnum til tveggja ára aldurs.
Efniviður og aðferðir: Börnum var fylgt eftir frá fæðingu til 30 mánaða
aldurs. Staðlaðir spurningalistar voru lagðir fyrir við fæðingu, 12, 24
og 30 mánaða aldur. Ef barn fékk einkenni um fæðuofnæmi var það
skoðað af sérfræðingi í ofnæmissjúkdómum, fæðusértækt IgE mælt
og ofnæmishúðpróf (SPT) framkvæmd. Fæðuofnæmi var sannað eða
afsannað með tvíblindu þolprófi (DBPCFC) á Barnaspítala Hringsins.
Fæðuofnæmi var aðeins greint ef þolprófið var jákvætt eða ef barnið
hafði fengið það alvarleg viðbrögð við fæðu að ekki þótti öruggt að
framkvæma prófið.
Niðurstöður: Af 1345 börnum sem voru skráð til þáttöku svöruðu 1259
(94%) 24 mánaða spurningalista. Alls tilkynntu 515 (41%) um einkenni,
249 (20%) voru skoðuð af lækni. Af þeim voru 84 (7%) talin af lækni
vera með fæðuofnæmi en 40 (3%) voru með sannanlegt fæðuofnæmi
á DBPCFC. Fæðuofnæmi sem greindist var fyrir eggjum: 28 (70%);
mjóik: 12 (30%); fiski: átta (20%); jarðhnetum: sex (15%); hveiti: hjá
tveimur (5%) og trjáhnetum: hjá einum (3%). Mestur hluti fæðuofnæmis
greindist á fyrsta aldursári; fyrir mjólk (92%), eggjum (85%), fiski (63%),
hveiti (100%) á meðan jarðhnetuofnæmi greindist seinna (33%). Við
tveggja ára aldur hafði ofnæmið elst af 14 (35%).
Alyktanir: A Islandi fá 3% barna undir tveggja ár aldri sannanlegt
fæðuofnæmi. Meirihluti þeirra sem fá ofnæmi fyrir mjók, eggjum, fiski
og hveiti greinast á fyrsta aldursári á meðan að hnetuofnæmi greinist
síðar. Við tveggja ára aldur hefur þriðjungur af fæðuofnæmi elst af.
Þakkir: EB (FOOD-CT-2005-514000), Vísindasjóður Landspítala,
GlaxoSmithKline.
E 97 Súrefnisbúskapur í gláku
Ólöf Bima Ólafsdóttir1, Sveinn Hákon Harðarson1'2'3, María Soffía Gottfreðsdóttir3,
Alon Harris4, Einar Stefánsson1-2
'Læknadeild HÍ, 2augndeild Landspítala, 3Oxymap ehf., 4Indiana University School of Medicine
obo4@hi.is
Inngangur: Margt bendir til þess að blóðflæði í augum glákusjúklinga
sé minnkað eða því illa stjórnað og getur það hugsanlega leitt til
súrefnisskorts. Markmið verkefnisins er því að mæla súrefnismettun
sjónhimnuæða í glákusjúklingum og kanna hvort tengsl séu á milli
súrefnismettunar og sjónsviðsskemmda í gláku.
Efniviður og aðferðir: Súrefnismettun í sjónhimnuæðum sjúklinga
með gleiðhornsgláku (n=31) var mæld með súrefnismæli (Oxymap
ehf.) og borin saman við meðalskemmd í sjónsviði (Mean Defect, MD),
sem fékkst úr Octopus 123 sjónsviðsmæli. Einnig var borin saman
súrefnismettun sjónhimnuæða hjá einstaklingum með gott sjónsvið
(MD=(-2)-2dB, n=12) og slæmt sjónsvið (MDalOdB, n=9). Framkvæmd
voru Pearsons r fylgnipróf og stúdents t-próf.
Niðurstöður: Hjá öllum hópnum fannst jákvæð fylgni á milli
súrefnismettunar bláæða og meðalsjónsviðsskemmdar (r=0,43; p=0,015).
Sömuleiðis minnkaði munur á súrefnismettun milli slagæðlinga og
bláæðlinga marktækt með aukinni meðalsjónsviðsskemmd (r=-0,55;
p=0,0013). Einstaklingar með slæmt sjónsvið voru að meðaltali hærri í
súrefnismettun bláæðlinga (68±4%, meðaltal±staðalfrávik) samanborið
við einstaklinga með gott sjónsvið (62±3%, p=0,002). Meðalmunur
í súrefnismettun milli slagæðlinga og bláæðlinga var lægri hjá
einstaklingum með slæmt sjónsvið (30±4%) samanborið við einstaklinga
með gott sjónsvið (37±4%, p=0,0003).
Ályktanir: Augu með dýpri glákuskemmd hafa lægri súrefnismettun
í bláæðlingum og minni mun í súrefnismettum milli slagæðlinga og
bláæðlinga og því hugsanlega minni súrefnisflutning til vefsins.
48 LÆKNAblaðið 2011/97