Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Síða 52

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
aðgreindar með háþrýstívökvaskiljun með óskautuðum stöðufasa
(reversed phase) og umfang niðurbrots ákvarðað út frá rófum sem
fengust við þáttunina.
Niðurstöður: Um níu ísóensím af þorskatrypsíni voru greind með
tvívíðum geljum. Átta ísóensím af þorskatrypsíni (þorskatrypsín 1-8)
fundust með þáttun á jónaskiptasúlu. Leit með MASCOT hugbúnaði
út frá massarófum af trypsíni 1-8 sýndi að öll líkjast þau áður
skilgreindum ísóensímum úr þorski nema þorskatrypsín 8. Niðurbrot
allra hvarfefnanna var meira í öllum tilfellum með þorskatrypsíni í
samanburði við nautatrypsín nema fyrir bovine serum albumin við
25°C, þar sem það var nánast það sama.
Ályktanir: Þorskatrypsínblandan inniheldur fleiri ísóensím en áður var
talið, átta til níu ísóensím í stað þriggja. Byggt á okkar niðurstöðum,
þá eru þorskatrypsín betri en nautatrypsín að brjóta niður prótein í
náttúrulegri myndbyggingu.
E 109 Líkan af eitrunaráhrifum mýlildismyndandi Cystatin C í
Drosophila melanogaster
Guðrún Jónsdóttir, Finnbogi Þormóðsson, Pétur Henry Petersen
Rannsóknarstofu í taugalíffræði og líffærafræði læknadeild HÍ
phenry@hi.is
Inngangur: Arfgeng heilablæðing er nær séríslenskur ríkjandi
erfðasjúkdómur sem orsakast af punktbreytingu í Cystatin C geninu.
Stökkbreytt Cystatin C prótein myndar mýlildi (amyloid) er fellur út í
æðakerfi heilans og veldur frumudauða, vefjabreytingum og að lokum
blæðingum í heila. Einnig er möguleiki að stökkbreytt Cystatin C valdi
eituráhrifum í þeim frumum er tjá það. Sjúkdómurinn er ólæknandi
og ekki hefur tekist að útbúa líkan af sjúkdómnum í módellífverum.
Tilgangur þessa verkefnis var að útbúa líkan af meinafræði sjúkdómsins
í ávaxtaflugunni Drosophila melanogaster.
Efniviður og aðferðir: Erfðabreyttar flugur voru útbúnar með
venjubundnum hætti og tjáningu villigerðar og stökkbreytts Cystatin
C gens stjórnað með gal4-UAS kerfinu. Próteintjáningu var lýst með
western þrykki og með mótefnalitun á fluguheilum.
Niðurstöður: Hægt er að tjá Cystatín C genið úr manni í Drosophilu,
bæði villigerð og stökkbreytta gerð. Cystatin C tvíliða myndast úr
stökkbreytta próteininu en ekki villigerðarpróteininu. Þrátt fyrir mikla
tjáningu í taugakerfinu, virðist mýlildi ekki myndast. Hins vegar sýnir
Cystatin C próteinið sækni að loftæðum. Að tjá stökkbreytta próteinið
hefur ekki áhrif á lífslengd eða ytri svipgerð flugnanna.
Ályktanir: Stökkbreytt Cystatin C virðist ekki mynda mýlildi x
Drosophilu en tvíliður myndast, þær eru taldir vera fyrsta skrefið í átt
að eitrunaráhrifum og mýlildismjmdun. Engin áhrif eru á ytri svipgerð,
ástæður þessa gætu verið ýmsar. Cystatín C próteinið sýnir sækni í
loftæðar, líklega í grunnhimnu þeirra, eins og í meinafræði sjúkdómsins
í manninum. Líkan af eitrunaráhrifum stökkbreytts Cystatín C í
Drosophilu opnar möguleikana á erfðafræðilegum inngripum og
skimun fyrir efnum sem hafa áhrif á dimeramyndun in vivo tíl góðs eða
ills.
E 110 Magn tvíþátta DNA við cDNA nýmyndun er lykilatriði fyrir
nákvæmni örflögugreininga á genatjáningu
Hans Guttormur Þormar'-2, Bjarki Guðmundsson'-, Freyja S. Eiríksdóttir1,
Guðmundur Heiðar Gunnarsson1'2, Jón Jóhannes Jónsson2-3
‘Lífeind ehf., !lífefna- og sameindalíffræðistofu læknadeildar Hf, ’erfða- og
sameindalæknisfræðideild Landspítala
hans@hi.is
Inngangur: Þrátt fyrir miklar framfarir við örflögugreiningar á
genatjáningu eru niðurstöður endurtekirma tílrauna erm ónákvæmar.
Meginúrbætur hafa snúist um að bæta tölfræðigreiningar og
framleiðslutækni örflagna. Lítil áhersla hefur verið lögð á gæðagreiningu
flókinna skrefa frá RNA einangrun þar tíl cDNA eða RNA afleiða þess
eru blenduð við örflöguna. Við rarmsökuðum hvort tvívíður þáttháður
rafdráttur (2D-SDE) væri gagnlegur við gæðamat á cDNA nýmyndun
fyrir örflögugreiningar.
Efniviður og aðferðir: SuperScriptlII víxlrití var notaður til að
nýmynda cDNA eftir Universal Human Reference RNA(Stratagene)
með T7 oligo(dT) vísi. Sýnin voru nýmynduð bæði eftír leiðbeiningum
framleiðanda og með endurbættum aðferðum sem við höfðum þróað.
Magn tvíþátta cDNA var metið með 2D-SDE. Merkt RNA afleiða af
cDNAi var búin til með T7 RNA pólýmerasa og blenduð á Agilent
örflögu fyrir 230 gen með þekkta en mismikla tjáningu. Örflagan
innihélt 10 þreifara fyrir hvert gen og hver þreifari var endurtekinn sex
sinnum tíl að meta nákvæmni mælingar. Niðurstöður voru greindar
með R-tölfræðihugbúnaði.
Niðurstöður: Magn tvíþátta cDNA eftir nýmyndun úr sex RNA sýnum,
greint með 2D-SDE var mjög breytilegt á bilinu 0-73%. Niðurstöður
úr örflögutilraunum leiddu í ljós að ijöldi þreifara með marktækan
breytileika milli sýna minnkaði þeim mun meira sem var af tvíþátta
cDNA í sýnunum. Þarmig reyndust 15% þreifara marktækt breytilegir
milli sýna með 12% og 35% tvíþátta cDNA en einungis 3% þreifara milli
sýna með 69% og 73% tvíþátta cDNA.
Ályktanir: Niðurstöður benda til að gæðagreining og hámörkun magns
tvíþátta cDNA við örflögugreiningar á genatjáningu sé mikilvægt skref í
að auka nákvæmni og endurtakanleika.
E 111 Nýgengi statínnotkunar fyrir og eftir breytingar á reglum um
greiðsluþátttöku
Guðrún Þengilsdóttir1, Ingunn Bjömsdóttir2"1, Anna Bima Almarsdóttir1-3
‘Lyfjafræðideild HÍ, 2heilbrigðisráðuneytinu, 3Rannsóknastofnun um lyfjamál HÍ
gth2@hi.is
Inngangur: Lyfjagagnagrunnur landlæknisembættisins gefur tækifæri
á að framkvæma lýðgrundaðar lyfjanotkunarrannsóknir. Breytingar
á reglum um greiðsluþátttöku lyfja hafa áhrif á hvaða lyf eru valin.
Markmið rannsóknarinnar var að skoða 1) nýgengi statínnotkunar fyrir
og eftir 1. mars 2009, en þá voru settar skorður á greiðsluþátttöku statína
þannig að einungis var greitt fyrir ódýrasta lyfið; 2) tíðni þess að hætta
meðferð snemma og 3) fjölda notenda sem skiptu úr einu statíni í annað
í kjölfar breytinga á greiðsluþátttöku.
Efniviður og aðferðir: Gerð var lýsandi áhorfsrannsókn á gögnum
lyfjagagnagrurms landlæknisembættísins fyrir alla fullorðna einstaklinga
sem skilgreindir voru sem nýir notendur statína 2005-2009 (engin útleyst
statín 12 mánuði áður). Árlegt nýgengi (á hverja 1.000 íbúa) var skoðað
fyrir mismunandi statín, skipti milli statína voru skoðuð fyrir og eftir
breytingar á greiðsluþátttöku og hlutfall nýrra notenda sem hætti
snemma, það er leystí bara út eina ávísun á 12 mánaða tímabili var
skoðað fyrir árin 2005-2008.
Niðurstöður: Samkvæmt tölum frá landlæknisembættínu fór nýgengi
statínnotkunar úr 13,2 fyrir 1.000 árið 2005 upp í 14,8 2008 og síðan upp
í 18,8 árið 2009. Nýgengi simvastatínnotkunar fór úr 8,0 fyrir 1.000 árið
2008 og upp í 17,2 árið 2009. Árin 2005-2008 hættu 12,0% nýrra notenda
meðferð snemma. Frá 1. mars 2009 til 31. desember 2009 skiptu 4.200
52 LÆKNAblaðið 2011/97