Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Qupperneq 61

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
blöðruhálskirtilskrabbameini. Borið saman við litla mjólkurneyslu
(sjaldnar en daglega) var dagleg mjólkumeysla á unglingsárum, en
ekki á miðjum aldri, tengd þrefalt aukinni áhættu á langt gengnu
blöðruhálskirtilskrabbameini (OR= 3,8; 95% CI 1,07-8,83).
Alyktanir: Mikil mjólkumeysla á unglingsárum var tengd aukinni
áhættu á að greinast með langt gengið krabbamein í blöðruhálskirtli
E 137 Áhrif svefntruflana á krabbamein í blöðruhálskirtli
Lára G. Sigurðardóttir1'2'3, Unnur Valdimarsdóttir1'2,4, Jennifer Stark4, Katja Fair, Eva
Schemhammer4, Lenor Launer6, Tamara Harris6, Vilmundur Guðnason17, Lorelei
Mucci1,4'8
‘Miðstöð í lýðheilsuvísindum, :læknadeild HÍ, 'Krabhameinsskrá íslands, 4Dept. of
Epidemiology Harvard School of Public Health, Boston, 5Dept. of Medical Epidemiology
and Biostatistics, Karolinska Institutet, 6The Laboratory of Epidemiology, Demography and
Biometry, Intramural Research Program, National Institute on Aging, Bethesda, 7Hjartavemd,
''Channing Loboratory, Harvard Medical School, Boston
lara@sessionimpossible.com
Inngangur: Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hefur lýst því yfir að vaktavinna
sé mögulegur áhættuþáttur krabbameins. Þessi yfirlýsing byggist fyrst
og fremst á niðurstöðum faraldsfræðirannsókna sem benda til tengsla
svefnóreglu, til dæmis vegna vaktavinnu, og lágs melatóníns við
brjóstakrabbamein meðal kvenna. Fáar rannsóknir hafa skoðað hvort
svefntruflanir auki áhættuna á krabbameini í blöðruhálskirtli (BHK).
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er framsýn hóprannsókn sem
samanstendur af 2166 körlum sem á aldrinum 65-96 tóku þátt í
Oldrunarrannsókn Hjartavemdar á árunum 2002-2004. Svefntruflanir
voru skilgreindar sem að vakna upp á næturna ásamt því að vakna
árla morguns, hið minnsta einu sinni í viku. Upplýsingar um nýgengi
blöðruhálskirtilskrabbamein vom fengnar hjá Krabbameinsskrá Islands.
Eftirfylgnin náði til lok árs 2008. Tvíkosta aðhvarfsgreining var notuð
til að reikna líkindahlutfall fyrir blöðruhálskirtilskrabbamein með 95%
öryggismörkum. Leiðrétt var fyrir helstu áhættuþáttum.
Niðurstöður: Eitt hundrað níutíu og fimm karlar (9,0%) voru
greindir með blöðruhálskirtilskrabbamein eftir komu x Öldrunar-
rannsókn Hjartavemdar. Svefntruflanir hrjáðu 11,3% karla í
rannsókninni. Niðurstöður sýna tilhneigingu til aukinnar áhættu á
blöðruhálskirtilskrabbameini meðal karla sem höfðu svefntruflanir
(aldursleiðrétt OR 1,62; 95% CI 1,08-2,43) miðað við karla sem sváfu
eðlilega.
Alyktanir: Fyrstu niðurstöður rarmsóknarinnar gefa vísbendingar
um tengsl milli svefntruflana og aukinnar áhættu á blöðruhál-
skirtilskrabbameini.
E 138 Krabbamein í eistum á íslandi 2000-2009
Andri Wilberg Orrason1, Bjami Agnarsson2, Guðmundur Geirsson3, Helgi H.
Hafsteinsson4, Tómas Guðbjartsson1-4
’Læknadeild HÍ, 2rannsóknastofu í meinafræði, 'þvagfæraskurðdeild, 4krabbameinslækn-
ingadeild Landspítala
andriwo@gmail. com
Inngangur: Á síðustu áratugum hafa lífshorfur sjúklinga með
eistnakrabbamein batnað umtalsvert, aðallega vegna tilkomu öflugra
krabbameinslyfja. Markmið rannsóknarinnar var að kanna nýgengi,
stigun og lífshorfur sjúklinga við greiningu eistnakrabbameins á íslandi
á 10 ára tímabili og bera saman við eldri rannsóknir.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rarmsókn sem nær til allra íslenskra
karla sem greindust með kímfrumuæxli í eistum 2000-2009. Klínískar
upplýsingar fengust úr sjúkraskrám. Æxlin voru stiguð (Boden-Gibb)
og reiknaðar heildarlífshorfur. Borin voru saman sáðfrumukrabbamein
(SFK) og ekki-sáðfrumukrabbamein (E-SFK). Eftirlitstími var 4,9 ár að
meðaltali.
Niðurstöður: Alls greindust 97 karlar og var aldursstaðlað
nýgengi 5,9/100.000/ári. Hlutfall sáðfrumukrabbameins og ekki-
sáðfrumukrabbameins var jafnt og voru einkermi svipuð í báðum
hópum. Meðalstærð æxla var 4,0±2,1 cm og hélst óbreytt á rann
sóknartímabilinu. Meðalaldur sjúklinga var marktækt hærri hjá
sjúklingum með sáðfrumukrabbamein (41,6 ár) samanborið við
ekki-sáðfrumukrabbamein (30,1 ár) (p<0,0001). Flest æxlarma voru
á stigi I, eða 78,4%, 13,4% á stigi II og 8,2% á stigum III-IV.
Sáðfrumukrabbamein greindust á marktækt lægri stigum samanborið
við ekki-sáðfrumukrabbamein (57,9 á móti 42,1% á stigi I; p=0,003).
Engin fjarmeinvörp greindust hjá sjúklingum með sáðfrumukrabbamein
en hjá átta sjúklingum með ekki-sáðfrumukrabbamein (p<0,006).
Fjórir sjúklingar létust á rannsóknartímabilinu, tveir úr ekki-
sáðfrumukrabbameini, tveir vegna óskyldra sjúkdóma en enginn úr
sáðfrumukrabbameini. Fimm ára lífshorfur fyrir allan hópinn voru 96%.
Ályktanir: Miðað við nágrannalönd er nýgengi eistnakrabbameins á
íslandi í meðallagi og hefur haldist stöðugt síðustu tvo áratugi. Á sama
tímabili hefur hlutfall sjúklinga með staðbundinn sjúkdóm (stig I) lítið
breyst og stærð æxlanna sömuleiðis. Lífshorfur hér á landi eru mjög
góðar og með því besta sem þekkist.
E 139 Æxli í hóstarkirtli á íslandi 1984-2010
Elín Maríusdóttir1'2, Sigfús Nikulásson3, Tómas Guðbjartsson2-1
'Læknadeild HÍ, 2hjarta- og lungnaskurödeild, 'meinafræöideild Landspítala
emariusdottir@gmail. com
Inngangur: Æxli í hóstarkirtli eru sjaldgæfur og misleitur hópur æxla
með afar mismunandi horfur. Upplýsingar um faraldsfræði þessara
æxla hérlendis er ekki þekkt. Markmið rannsóknarinnar er að bæta úr
því og flokka æxlin samkvæmt nýjustu skilmerkjum, en nýlega var gefin
út alþjóðleg vefjafræðiflokkun (WHO) þar sem lífshorfur sjúklinga eru
lagðar til grundvallar.
Efniviður og aðferðir: Rarmsóknin er afturskyggn og nær til allra
einstaklinga á íslandi sem greindust með æxli í hóstarkirtli frá 1984 til
2010. Upplýsingar fengust úr meinafræði- og sjúkraskrám. Æxlin voru
stiguð (Masoka-kerfi) og flokkuð vefjafræðilega en einrúg reiknaðar
lífshorfur og aldursbundið nýgengi sjúkdómsins. Meðaleftirfylgni var
67 mánuðir.
Niðurstöður: Alls greindust 19 tilfelli (11 karlar, aldur 63 ár, bil 31-
87) og var aldurstaðlað nýgengi 0,3 og 0,2 /100.000/ár fyrir karla og
konur. Átta sjúklingar greindust fyrir tilviljun, níu vegna staðbundirma
einkenna og tveir við uppvinnslu vöðvaslensfárs. Ellefu sjúklingar
gengust undir brottnám æxlis í gegnum bringubeinsskurð en í átta
tilfellum var eingöngu tekið sýni. Alvarlegir fylgikvillar sáust ekki og
engirrn lést <30 daga frá aðgerð. Fimmtán æxlanna (79%) reyndust
góðkynja (thymoma) og voru þau oftast af flokki B2 (n=5) og A (n=5).
Fjögur þeirra voru á stigi I og fimm á stigi II, tvö á stigi III. Ekki var
hægt að stiga sex sjúklinga sem eingöngu fóru í sýnatöku. Af fjórum
sjúklingum með illkynja æxli (thymic carcinoma) voru tveir á hvoru
stigi, III og IV. Eins og fimm ára lifun var 76% og 53% fyrir allan hópinn
en enginn sjúklingur með illkynja æxli lifði lengur en tvö ár.
Ályktanir: Æxli í hóstarkirtli eru sjaldgæf, aldurstaðlað nýgengi er
0,2-0,3/100.000. í flestum tilvikum eru æxlin góðkynja og horfur góðar.
Illkynja hóstarkirtflsæxli hafa mun verri horfur og flestir látnir innan árs
frá greiningu.
LÆKNAblaðið 2011/97 61