Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 68

XV VISINDARAÐSTEFNA H I
FYLGIRIT 66
(AbSC, með ELISPOT) eftir ósértæka örvun. Svipgerð eitilfrumna var
greind með flúrskinslitun.
Niðurstöður: Svipgerð eitilfrumna í einstaklingum sem hlutu
aukaverkanir af bólusetningu með kúabólu var eðlileg. Tíðni
B-frumna sem mynduðu kúabólusértæk IgG mótefni var breytileg
milli einstaklinga 0,70%-12,37% (miðgildi 2,40%) af öllum IgG+
mótefnamyndandi frumum. Magn IL-2 (miðgildi 89,71pg/ml) og IFN-y
(miðgildi 2308 pg/ml) eftir örvun með kúabóluveiru var breytilegt milli
einstaklinga, en 11-5 var lágt hjá þeim sem hafa verið mældir.
Ályktanir: Niðurstöðurnar sýna að áratugum eftir bólusetningu með
kúabólu er B- og T-frumuminni enn til staðar. T-minnisfrumur virðist
einkum vera af Thl gerð, þar sem IFN-y boðefnið er ráðandi. T- og
B-frumusvör verða borin saman milli hópa eftir klínísku svari, svarleysi
eða aukaverkunum.
E 159 Nýbúar og heilsugæsla. Könnun á notkun nýbúa á þjónustu
Heilsugæslunnar Glæsibæ
Halldór Jónsson, Þórhildur Halldórsdóttir, Kristján G. Guðmundsson
Heilsugæslunni Glæsibæ
halldorjonsson@heilsugaeslan.is
Inngangur: Undanfarinn áratug hefur hlutfall íbúa með erlent
ríkisfang meira en þrefaldast og er hlutfall útlendinga af íbúum í heild
6,0% í lok árs 2006. Nýlegar tölur sýna að á einni heilsugæslustöð
á höfuðborgarsvæðinu eru 17% þungaðra kvenna með erlent
ríkisfang. Þessar samfélagsbreytingar hafa nokkur áhrif á starfsemi
heilsugæslunnar. Túlkaþjónusta er til dæmis orðin fastur liður í
þjónustu á heilsugæslustöð. Einnig gerir fjölmenningasamfélagið
kröfu um þekkingu heilbrigðisstarfsmanna á mismundi trúarbrögðum
og menningu. Við Heilsugæsluna í Glæsibæ er ein læknisstaða
sem sérstaklega sinnir nýbúum. Markmið rannsóknarinnar er að fá
aukið innsæi í notkun nýbúa á heilsugæslunni og viðhorfi þeirra til
þjónustunnar.
Efniviður og aðferðir: Um er að ræða paraða rannsókn á 57 nýbúum
og 57 innfæddum. Pörunin var gerð með tilliti til kyns, aldurs og
ástæðu komu. Þýðið var níu pör karla og 46 pör kvenna. Spurt var
um upprunaland, fjölskyldustærð, ástæðu komu, greiningar, fjölda
koma síðasta ár, túlkanotkun, ánægju með þjónustuna á stöðinni
og innflytjendur voru inntir eftir samanburði á komu hingað og
sambærilegri þjónustu í heimalandi.
Niðurstöður: Meðalaldur er 34 ár í báðum hópum. Yngstu þátttakendur
voru tvítugir og elstu níræðir. Stærsti hópur innflytjenda kom frá
Tælandi og þar næsti frá Póllandi og sá þriðji stærsti frá Víetnam. Alls
var fólkið frá 32 þjóðlöndum. Það hefur dvalið hér á landi í 6,7 ár að
meðaltali. Ekki var munur á fjölda barna milli hópanna. Tólf af hópi
innflytjenda nýttu sér túlkaþjónustu eða 21%. Mikil ánægja var með
þjónustu túlka. Á skala 0 til 5 var gefið 4,3 sem ánægja með þjónustuna
á heilsugæslustöðinni hjá innflytjendum en hjá 4,13 innfæddum
var munurinn ekki marktækur. Ekki var munur á fjölda koma á
heilsugæslustöðina seinasta árið milli hópanna. Stærri hluti innflytjenda
var giftur. Ekki var mismunur á sjúkdómsgreiningum hópanna.
Innflytjendur telja að þjónustan hér sé betri en í upprunalandi í 54%
tilfella og 23% telja hana sambærilega.
Ályktanir: í rannasókn á nýbúum kemur fram að liðlega 20 % þeirra
þarf á túlk að halda við komu á heilsugæslustöð. Ekki er munur á
notkun nýbúa á þjónustu stöðvarinnar og innfæddra. Viðhorf til
þjónustu heilsugæslunnar var sambærilegur milli hópanna. Stór hluti
nýbúa telur að þjónusta hér á landi sé betri eða sambærileg miðað við
heimalandið.
E 160 Eflandi fræðsla til bæklunarsjúklinga, mat og alþjóðlegur
samanburður
Árún K. Sigurðardóttir', Brynja Ingadóttir2
'Heilbrigðisvísindasviði Háskólans á Akureyri, 2Landspítala
arun@unak.is
Inngangur: Fræðsla til sjúklinga er álitin mikilvæg og hefur sannað gildi
sitt til að draga úr kvíða, stytta sjúkrahúslegur og auka sjálfsumönnun.
Hér verður greint frá fyrsta hluta í fjölþjóðlegri rannsókn um
sjúklingafræðslu. Þátttökulöndin eru sjö og er rannsókninni stýrt
frá Finnlandi. Tilgangur rannsóknarinnar er að renna betri stoðum
undir hvað felst í eflandi sjúklingafræðslu og að greina og skýra
mismun í sjúklingafræðslu eftir löndum. Áætlað er að rannsóknin veiti
mikilvægar upplýsingar um þarfir og væntingar sjúklinga sem fara í
liðskiptaaðgerðir og hvemig þeim er mætt.
Efniviður og aðferðir: Þetta er framvirk, lýsandi samanburðarrannsókn
með úrtaki sjúklinga sem gangast undir skipulagðar liðskiptaaðgerðir á
hné eða mjöðm á Islandi (n=280) og aðstandenda þeirra. Tímapunktar
mælinga em þrír: fyrir aðgerð (Tl), áður en sjúklingur útskrifast af
sjúkrahúsi (T2) og sex til sjö mánuðum eftir aðgerð (T3). Mælitækin eru
safn níu staðlaðra spurningalista.
Niðurstöður: Kynntar verða niðurstöður úr fyrsta hluta rannsóknarinnar
(Tl), þar sem kannaðar voru væntingar sjúklinga til fræðslu fyrir aðgerð
og mat þeirra á heilsutengdum lífsgæðum sínum og þær bomar saman
við bakgrunn þátttakenda.
Ályktanir: Mikilvægt er að efla þekkingu á sjúklingafræðslu á íslandi
í þeim tilgangi að mæta betur þörfum sjúklinga og aðstandenda þeirra
fyrir fræðslu og upplýsingar. Réttur sjúklinga er staðfestur í lögum og
siðareglur heilbrigðisstarfsmanna endurspegla skyldur þeirra til að
standa vörð um þann rétt. Með þessari rannsókn gefst bæði tækifæri til
samanburðar við önnur lönd en einnig verða niðurstöður hennar nýttar
til að þróa sjúklingafræðslu á íslenskum sjúkrahúsum.
E 161 Stjórnun á krepputímum
Birna G. Flygenring
Hjúkrunarfræðideild HÍ
bgf@hi.is
Inngangur: í ársbyrjun 2009 lagði þáverandi heilbrigðisráðherra fram
tillögur um breytingu á rekstri Kragasjúkrahúsanna svonefndu. Þessar
tillögur komu í kjölfar þeirra efnahagslegu þrenginga sem dundu
yfir þjóðina haustíð 2008 og ollu miklu uppnámi meðal stjómenda og
starfsfólks stofnana. Á þeim tíma sem liðinn er hefur þrívegis verið
skipt um heilbrigðisráðherra og óvissa hefur verið um rekstur stofnana,
einkum á Suðurlandi, Keflavík og í Hafnarfirði. Allar hafa stofnanirnar
þurft að ganga í gegnum mikinn niðurskurð í rekstri. Óhjákvæmilega
hefur þetta tímabil verið erfitt fyrir stjórnendur og starfsfólk spítalanna
og valdið margvíslegum vandamálum. Markmið þessarar eigindlegu
rannsóknar er að kanna hvernig hjúkrunarstjómendur hafa upplifað
þennan tíma, hvaða vandamál þeir hafa þurft að glíma við í starfi og
hvaða bjargráð þeir hafa notað til að leysa þau.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknaraðferðin er eigindleg. Á hverri
stofnun voru myndaðir rýnihópar (samtals fimm hópar) þar sem
hjúkrunardeildarstjórar stofnana tóku þátt í viðtölum. Einn rýnihópur
68 LÆKNAblaðiö 2011/97