Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Síða 81

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
stóð. Fimm ára heildarlifun sjúklinga með fistla var 58% borið saman við
85% í viðmiðunarhóp (p=0,003).
Alyktanir: Dánartíðni er aukin hjá sjúklingum með bringubeinsfistla
og fylgikvillar tíðir. Fyrri sýking í bringubeinsskurði og nýrnabilun
eru langmikilvægustu áhættuþættimir. Fæstir hafa þó fyrri sögu um
sýkingu í bringubeini, sem bendir til að í þorra tilfella sé um síðbúna
sýkingu að ræða í kringum stálvíra sem halda saman bringubeininu. Á
síðari ámm hefur sárasuga reynst vel í meðferð þessara sjúklinga.
E 200 Framsýn rannsókn á skurðsýkingum eftir 246 opnar
hjartaaðgerðir
Helga G. Hallgrímsdóttir1, Magnús Gottfreðsson2, Tómas Guðbjartsson3
’Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2smitsjúkdómadeild Landspítala, 3læknadeild HÍ
helgahal@landspitali.ls
Inngangur: í framsýnni rannsókn á Landspítala árið 2007 kom
óvænt í ljós að tíðni skurðsýkinga á ganglim eftir bláæðatöku við
kransæðahjáveituaðgerðir var óvenjuhá, eða 23,1%. í kjölfarið var
ákveðið að yfirfara verkferla, meðal annars húðþvott og frágang
umbúða. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvernig til tókst,
en í þetta sinn á heilu ári og í ferfalt stærra þýði en í fyrri rannsókn.
Einnig var markmiðið að kanna tíðni sýkinga í bringubeinsskurði.
Efniviður og aðferðir: Framsýn rannsókn sem tók til allra sjúklinga
sem gengust undir opna hjartaaðgerð á Landspítala á 12 mánaða
tímabili, 2008-2009, samtals 246 einstaklinga (191 karl, meðalaldur 66,5
ár). Flestir (60,1%) gengust undir kransæðahjáveitu (CABG/OPCAB),
ósæðalokuskipti (11,4%) eða báðar aðgerðirnar saman (13,4%). Skurðsár
voru metin á öðmm, fjórða, sjötta og sjöunda degi þegar sjúklingar lágu
inni. Einnig var haft samband við alla sjúklinga nema þrjá símleiðis, 30
dögum frá útskrift. Skurðsár voru skilgreind samkvæmt staðli CDC og
bornir saman sjúklingar með og án sýkingar.
Niðurstöður: Alls greindist 31 sjúklingur með skurðsýkingu (12,6%)
og voru 16 þeirra í bringubeinsskurði (6,5%), þar af fimm djúpum með
miðmætisbólgu (2%). Nítján sjúklingar af 184 sem fóru í bláæðatöku
á ganglim greindust með sýkingu (10,3%) og voru 90% þeirra
yfirborðssýkingar. Sýkingar eftir bláæðatöku greindust á 24. degi frá
aðgerð (miðgildi) og voru þá 20% sjúklinga inniliggjandi. Sambærilegar
tölur fyrir bringubeinssýkingar voru 20,5 dagar og 41,7%. Algengustu
sýkingavaldarnir voru kóagúlsa neikvæðir stafýlókokkar (35,5%)
og Staphylococcus aureus (35,5%). Legutími var marktækt lengri hjá
sjúklingum með sýkingu í bringubeini en ganglim (17,1 á móti 9 dögum,
p=0,006).
Ályktanir: Skurðsýkingar eru töluvert vandamál eftir opnar
hjartaaðgerðir og reyndust mun algengari á ganglim eftir bláæðatöku
(10,3%) en á brjóstholi (6,5%). Ljóst er að tíðni þessara sýkinga á
ganglim hefur lækkað um helming frá fyrri rannsókn, en tíðni djúpra
bringubeinssýkinga (2,0%) er svipuð og í eldri rannsókn (2,5%).
E 201 Algengi gáttatifs á íslandi í dag og spá fyrir næstu fjóra áratugi
Hrafnhildur Stefánsdóttir1, Thor Aspelund2-3, Vilmundur Guðnason2-3, Davíð O.
Arnar1-3
’Landspítala, 2Hjartavemd, 3Háskóla íslands
tirafnhildurstef@gmail.com
Inngangur: Gáttatif hefur alvarlega fylgikvilla og því fylgir mikill
kostnaður. Sjúkdómurinn verður algengari með hækkandi aldri.
Markmið rannsóknarinnar var að kanna umfang gáttatifs hér á landi
og spá fyrir um framtíðarþróun með upplýsingum um nýgengi og
dánarlíkur. Slík spá hefur ekki verið birt áður fyrir þjóð í Evrópu.
Efniviður og aðferðir: Leitað var að öllum höfuðborgarbúum 20-99 ára
með greininguna gáttatif á Landspítalanum 1987-2008. Við höfum áður
sýnt að 1991-2008 jókst nýgengi gáttatifs á höfuðborgarsvæðinu um
0,1% (95% Œ -0,6-0,9) hjá körlum og 0,9% (95% CI: 0,1-1,8) hjá konum.
Sett var upp líkan byggt á nýgengi gáttatifs, mannfjölda og dánarlíkum
til að spá fyrir um algengi gáttatifs fram til 2050. Mannfjöldaspá frá
Hagstofunni var notuð til að meta fjölda íslendinga til 2050. Dánarlíkur
voru annars vegar miðaðar við 2008 og hins vegar við spá Hagstofunnar
um þróun á dánarlíkum.
Niðurstöður: Algengi gáttatifs hjá 20-99 ára höfuðborgarbúum var
1,9% árið 2008. Það svarar til að á íslandi hafi 4.264 manns greinst með
gáttatif. Spáð er að árið 2050 verði fjöldinn 10.617 ef nýgengi gáttatifs og
dánarlíkur haldast óbreytt frá 2008. Ef nýgengi heldur áfram að hækka
yrði fjöldinn 12.115 og ef dánarlíkur breytast til viðbótar yrði hann
13.612. Árið 2008 voru 32% gáttatifssjúklinga 80 ára eða eldri, en 2050
verða það 50%. Aukningin í fjölda einstaklinga með gáttatif frá 2000 til
2050 er 219% en á sama tíma er spáð að þjóðinni í heild fjölgi um 37%.
Ályktanir: Gáttatif er algengur sjúkdómur hér á landi. Spáð er að fjöldi
íslendinga með gáttatif muni þrefaldast næstu fjóra áratugi. Aukingin
er hlutfallslega sex sinnum meiri en hjá þjóðinni í heild. Sífellt stærri
hluti sjúklingahópsins verður háaldraður. Því er ljóst að byrði gáttatifs á
samfélaginu mun fara vaxandi.
E 202 Gáttatif eftir opnar hjartaaðgerðir á íslandi
Sólveig Helgadóttir1, Inga Lára Ingvarsdóttir1, Sæmundur J. Oddsson1, Hannes
Sigurjónsson1, Martin Ingi Sigurðsson1, Þórarinn Amórsson1, Davíð O. Amar2-3,
Tómas Guðbjartsson1-3
‘Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2hjartadeild Landspítala, 3læknadeild HÍ
soh2@hi.is
Inngangur: Gáttatif er algengt vandamál eftir opnar hjartaaðgerðir.
Markmið rannsóknarinnar var að kanna tíðni gáttatifs eftir hjartaaðgerðir
hér á landi, skilgreina áhættuþætti og meta fylgikvilla.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var aftursýn og náði til
sjúklinga sem gengust undir kransæðahjáveitu- (n=638) og/eða
ósæðarlokuskiptaaðgerð (n=128) á Landspítala 2002-2006. Sjúklingum
sem gengust undir aðrar hjartaaðgerðir eða höfðu þekkt gáttatif fyrir
aðgerð var sleppt. Gáttatif var greint með hjartalínuriti eða hjartarafsjá,
stóð í að minnsta kosti mínútur, og/eða sjúklingur fékk lyfjameðferð
við gáttatifi. Ein- og fjölþáttagreining var notuð til samanburðar
áhættuþátta sjúklinga með gáttatif og þeirra með reglulegan hjartslátt.
Niðurstöður: Tíðni gáttatifs fyrir allan hópinn var 44% og reyndist
marktækt hærri eftir ósæðarlokuskipti en hjáveituaðgerð (72%
miðað við 38%, p<0,001). Útfallsbrot (EF) og helstu áhættuþættir
kransæðasjúkdóms voru sambærilegir í báðum hópum, sem og
notkun fi-blokkera. Sjúklingar með gáttatif voru hins vegar sjaldnar á
blóðfitulækkandi lyfjum, oftar með hjartabilun, marktækt eldri, oftar
konur og með hærra EuroSCORE. Vélar- og tangartími þeirra var lengri
og tíðni bæði alvarlegra og minni fylgikvilla hærri. Loks var legutími
þeirra helmingi lengri og dánartíðni rúmlega fimmföld (0,9% sbr. 4,8%,
p=0,002). í fjölbreytugreiningu reyndust ósæðarlokuskipti (OR 4,2),
heilkenni bráðrar andnauðar (OR 6,0), hár aldur (OR 1,1) og hjartabilun
(OR 1,8) sjálfstæðir áhættuþættir gáttatifs.
Ályktanir: Gáttatif er algengasti fylgikvilli hjartaaðgerða hér á landi
LÆKNAblaðið 2011/97 81