Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 117

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
komu á stofu, hjartsláttur hjá 24 (13%) og líkamshiti hjá sjö (4%).
Lungnahlustun var lýst hjá 188 (98%) og voru 53% með brak og 30% með
slímhljóð. Alls fóru 23 (11%) í blóðrannsókn og 68 (32%) í röntgenmynd
við fyrstu komu. Hjá sjö (3%) sjúklingum voru gerðar aðrar rannsóknir
þar af tekið hrákasýni hjá þremur (1%). Amoxicillín var fyrsta val
í 33% tilfella, amoxicillín-klavúlansýra hjá 24% og azíþrómýcín hjá
23%. Nokkur munur var á sýklalyfjanotkun á milli heilsugæslustöðva.
Innúðalyf voru gefin hjá 13% sjúklinga sem hluti af meðferð.
Alyktanir: Lungnabólgugreining virðist í flestum tilfellum fengin út frá
sjúkrasögu og lungnahlustun. Skráning lífsmarka var minni en búast
mátti við. Marktækur munur var á milli heilsugæslustöðva við val á
sýklalyfjum og einungis í þriðjungi tilfella var fyrsta val amoxicillín.
V 108 Kalkkirtill í brjóstholi sem orsök kalkvakaóhófs. Sjúkratilfelli
Hrund t'nrhallsdóttir1, Kristján Skúli Ásgeirsson1'3, Maríanna Garðarsdóttir2, Tómas
Guðbjartssonu
‘Skurðdeild, 2myndgreiningardeild Landspítala, 3læknadeild HÍ
hrundth@landspitali.is
Inngangur: Kalkvaki (PTH) er framleiddur af fjórum kalkkirtlum
sem oftast eru staðsettir aftan við skjaldkirtil. Kalkvakaóhóf (primary
hyperthyroidism) getur sést við góðkynja stækkun á kalkirtlum en
þeir eru yfirleitt staðsettir aftan við skjaldkirtil og framleiða kalkvaka.
I einstaka tilfellum geta stækkaðir kalkkirtlar fundist utan hálssvæðis.
Hér er lýst slíku tilfelli.
Tilfelli: Sjötíu og tveggja ára karlmaður með fyrri sögu um háþrýsting
og vinstri helftarlömun leitaði á bráðamóttöku Landspítala vegna
dreifðra lið- og vöðvaverkja, stirðleika, þreytu og minnisleysis. Við
skoðun bar á rugli, smáliðir handa voru bólgnir og greinilega eymsli í
nærvöðvum efri og neðri útlima. Blóðprufur við innlögn sýndu hækkað
S-CRP (140 mg/L) án merkja um sýkingar og gigtarpróf reyndust
eðlileg. Daginn eftir komu var mælt S-jóniserað Ca2+ og reyndist það
hækkað (1,53 mmól/L) líkt og S-PTH (215 ng/L). Ekki var með vissu
hægt að sjá stækkun á kalkkirtlum við ómskoðun á hálsi og var því gert
kalkkirtlaskann. Þar sást aukin upptaka í fremri hluta miðmætis sem
á tölvusneiðmyndum reyndist 1,5 cm fyrirferð í hæð við neðanverðan
ósæðarboga. Ákveðið var að fjarlægja fyrirferðina með skurðaðgerð og
varð að opna efri hluta bringubeins til að komast að æxlinu. Sjúklingur
var útskrifaður tveimur dögum eftir aðgerð með eðlilegt S-jóniserað
Ca2+. Þremur vikum síðar voru liðeinkenni horfin og vitsmunageta
eðlileg. Rúmu ári frá aðgerð er hann einkennalaus og með eðlileg
blóðpróf.
Ályktanir: Einkenni kalkvakaóhófs eru fjölbreytt eins og sást í þessu
tilfelli þar sem lið- og vöðvaeinkertni voru mest áberandi. Sjaldgæft er að
stækkaðir kalkkirtlar finnist í brjóstholi. Sjúkdóminn er hægt að lækna
með skurðaðgerð.
V 109 Blæðingarlost og loftrek vegna fistils á milli berkju og
bláæðakerfis, óvenjulegurfylgikvilli æxlisbrottnáms í berkju.
Sjúkratilfelli
Martin Ingi Sigurðsson1, Hjörtur Sigurðsson2, Kári Hreinsson2, Tómas
Guðbjartsson1-3
'Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala, Tæknadeild HÍ
mis@hl.is
Inngangur: Hraustur karlmaður á fertugsaldri leitaði læknis vegna
vaxandi mæði og öndundarerfiðleika. Ári áður hafði hann verið
greindur með astma sem ekki svaraði berkjuvíkkandi lyfjameðferð.
Fengnar voru tölvusneiðmyndir af brjóstholi sem sýndu æxli neðarlega
í barka sem lokaði honum næstum að fullu.
Tilfelli: Ákveðið var að taka sjúklinginn í aðgerð, opna loftveginn og
ná sýni til greiningar. Sjúklingurinn var svæfður og síðan gerð speglun
með stífum berkjuspegli. Æxlið var losað með rafhníf sem tengdur var
við sog. Skyndilega blæddi innan úr barkanum og sjúklingurinn fór í
blæðingarlost á nokkrum mínútum. Strax var reynt að tengja hjarta- og
lungnavél við æðar í nárum en ekki var hægt að koma vélinni af stað
vegan mikils lofts í bláæðakerfi. Því var bringubein opnað, nýjum
slöngum komið fyrir í hægri hjartagátt, ioft sogað út og hjartað fyllt af
vökva. Alls liðu 22 mínútur frá því blóðþrýstingur féll uns hægt var
að koma vélinni í gang. Allan þennan tíma var beitt beinu hjartahnoði
en án mælanlegs blóðþrýstings. í ljós kom að rafhnífurinn hafði
rofið gat á hægri berkjuna en einnig azygous bláæðina og grein frá
hægri lungnaslagæð. Götin voru lagfærð og mest af æxlinu fjarlægt.
Aðgerðin tók 10 klst. Og alls voru gefnar 46 einingar af blóðhlutum.
Heildarlegutími var 43 dagar, þar á meðal 12 dagar á gjörgæslu vegan
alvarlegrar fjölkerfabilunar. Vefjagreining sýndi mucoepidermoid
æxli af lágri gráðu. Rúmu ári frá aðgerð er sjúklingur einkennalaus og
stundar háskólanám.
Ályktanir: Tilfellið lýsir vel afar sjaldgæfum en lífshættulegum
áverka sem getur fylgt skurðaðgerðum á stærri loftvegum. Fistli milli
berkju og azygous bláæðar hefur ekki verið lýst áður sem fylgikvilla
berkjuspeglunar. Þrátt fyrir langvarandi blóðþrýstingsfall má leiða
líkum að því að komið hafi verið í veg fyrir heilaskaða með beinu
hjartahnoði.
V 110 Árangur skurðaðgerða við risablöðrum í lungum
Sverrir I. Gunnarsson1, Kristinn B. Jóhannsson2, Hilmir Ásgeirsson1, Marta
Guðjónsdóttir3'5, Hans J. Beck3, Bjöm Magnússon4, Tómas Guðbjartsson25
'Lyflækninga-, 2hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala, 3hjarta- og lungnarannsókn
Reykjalundi, 4Fjórðungssjúkrahúsinu á Neskaupstað, 5læknadeild HÍ
sverrirgunnarsson@gmail. com
Inngangur: Risablöðrur (giant bullae) í lungum eru sjaldgæf fyrirbæri
sem ná yfir að minnsta kosti þriðjung lungans. Þær greinast oftast í efri
lungnablöðum miðaldra stórreykingamanna og skerða lungnastarfsemi
með því að þrýsta á aðlægan lungnavef. Mælt er með skurðaðgerð ef
einkenni eða fylgikvillar (til dæmis loftbrjóst) hafa gert vart við sig.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna árangur aðgerða við
risablöðrum hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Frá 1992-2008 gengust 12 sjúklingar (aldur 60
ár, 11 karlar) undir risablöðrubrottnám á íslandi. Stærð blaðranna var
>30% af heildarrúmmáli lungans í öllum tilvikum og átta sjúklingar
höfðu blöðrur í báðum lungum. Flestir sjúklingarnir voru með alvarlega
lungnaþembu (GOLD-stig III eða IV) og höfðu reykt í að meðaltali
33 ár. Blöðrumar voru fjarlægðar í gegnum brjótholsskurð (n=4)
eða bringubeinsskurð (n=8). Lungnamælingar voru gerðar fyrir og
eftir aðgerð. Meðaleftirlitstími var 8,8 ár og miðast við 31. des. 2009.
Niðurstöður: Aðgerðirnar tóku 91 mínútu að meðaltali (bil 58-150)
og fylgikvillar komu ekki fyrir í aðgerð. FEV, fyrir aðgerð mældist að
meðaltali 1,0 L (33% af spáðu) og FVC 2,9 L (68% af spáðu). Tveimur
mánuðum eftir aðgerð hækkaði FEV, marktækt um 80% í 1,8 L (58%
af spáðu) (p=0,008) en FVC hækkaði um 7% í 3,1 L (81% af spáðu)
(p=0,18). Helstu fylgikvillar eftir aðgerð voru viðvarandi loftleki (>7 d.)
(n=9) og lungnabólga (n=2). Einn sjúklingur þurfti enduraðgerð vegna
LÆKNAblaðið 2011/97 117
L