Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Síða 135

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA H í g
F Y L G I R I T 6 6
Mótefnalitun á RAD51 og vH2AX var gerð til að meta tvíþátta brot og
DNA viðgerð. Samvirkni olaparib og cisplatin var metin á Capan-1.
Bæling á BRCA2 með siRNA var gerð til að staðfesta að áhrif olaparib á
frumulínurnar væru tengd BRCA2 stöðu.
Niðurstöður: Arfblendnar línur sýna sama olaparib næmi og frumur án
BRCA-breytinga, en Capan-1 mikið næmi. yH2AX litun sást eftir olaparib
meðferð í öllum frumulínum, en engin RAD51 litun sást í Capan-1.
Samvirkni (sjmergy) var milli olaparib og cisplatin. siRNA tilraunir sýna
að þegar heilbrigða BRCA2 samsætan er slegin niður verða arfblendnar
frumur mjög næmar fyrir PARP hindrun, líkt Capan-1.
Alyktanir: Arfblendnar BRCA2 brjóstafrumur eru ekki næmari fyrir
olaparib en frumur án BRCA2-breytinga. Eitt eðlilegt eintak af BRCA2
nægir samkvæmt þessu til að DNA viðgerð geti átt sér stað. Þegar
eðlilega BRCA2 samsætan í þessum frumum er slegin niður með
siRNA bælingu verða þær jafn næmar fyrir PARP meðferð og BRCA2'
/' Capan-1. Litun sýnir að tvíþátta brot (yH2AX) eru að myndast í
öllum frumulínum eftir olaparib meðhöndlun, en Capan-1 virðist eina
línan sem ekki nær að gera við þessi brot með endurröðunarviðgerð.
Olaparib gæti hentað til meðferðar BRCA2 sjúklinga, séstaklega með
öðrum lyfjum.
V 164 Notkun rafrænna ættartrjáa í krabbameinserfðaráðgjöf
Vigdís Stefánsdóttir1'’, Óskar Þór Jóhannsson/ Heather Skirton3, Laufey
Tryggvadóttir', Hrafn Tulinius5, Jón Jóhannes Jónsson1-6
'Erfða- og sameindalæknisfræðideild, 2lyflækningasviði Landspítala, 3Plymouthháskóla
Bretlandi, 4Krabbameinsskrá Krabbameinsfélagslslands, 5erfðafræðiefnd HÍ, 6lífefna- og
sameindalíffræðistofu læknadeildar HI
vigga@islandia.is
Inngangur: Við krabbameinserfðaráðgjöf er áhættumat byggt á
upplýsingum sem ráðþegi sjálfur gefur og eru notaðar til þess að teikna
ættarté. Upplýsingar frá ráðþegum eru staðfestar gegnum sjúkraskrár
og Krabbameinsskrá.
Efniviður og aðferðir: Gagnagrunnur erfðafræðinefndar Háskóla
fslands geymir nákvæmar íslenskar ættfræðiupplýsingar byggðar á
opinberum gögnum. Krabbameinsskrá Krabbameinsfélagsins er ein
fárra lýðgrundaðra skráa sem tekur til heillar þjóðar og inniheldur
nákvæmar skráningar krabbameina frá 1955. Með tengingu upplýsinga
frá erfðafræðinefnd við Krabbameinsskrá hefur erfðaráðgjafaeining
erfða- og sameindalæknisfræðideildar þróað gerð rafrænna ættartrjáa.
Þau innihalda nákvæmar upplýsingar, oft langt út fyrir þekkingu
ráðþega. Notkun rafrænna ættartrjáa í erfðaráðgjöf leiðir til nákvæmara
áhættumats í erfðaráðgjöf.
Niðurstöður: Krabbameinserfðaráðgjöf sem byggir á ofangreindum
ættartrjám hefur verið í boði á íslandi frá byrjun árs 2007. Tæplega
400 manns hafa leitað eftir krabbameinserfðaráðgjöf frá þeim tíma,
meirihlutinn (97%) vegna sögu um brjóstakrabbamein í fjölskyldu.
Ættartré þriggja til fjögurra kynslóða, oft 150-1.600 manns hvoru megin,
er teiknað og metnar líkur á krabbameinsvaldandi stökkbreytingum.
Boð um erfðarannsókn byggir á mati sem gert er á ættartré og
upplýsingum ráðþega. Þess er gætt að ráðþegi fái ekki upplýsingar um
ættingja sína umfram það sem hann þegar veit, af persónuverndandi
ástæðum. Þetta fyrirkomulag hefur ekki valdið neinum óþægindum eða
áhyggjum eftir því sem best er vitað.
Ályktanir: Þörf er á því að bera saman ættartré sem fást frá ráðþegum
og rafræn til að kanna forspárgildi þeirra með tilliti til áhættumats. Sé
hægt að sýna fram á gildi þess að nota rafræn ættartré á ofangreindan
máta, væri hægt að mæla með því að önnur þjóðfélög tækju upp svipað
verklag.
V 165 Æxlismyndandi eiginleikar gena á mögnunarsvæði 8p12-p11
kannaðir í brjóstakrabbameinsfrumulínum
Edda Olgudóttir*, Berglind Ósk Einarsdóttir12, Rósa Björk Barkardóttir1, Inga
Reynisdóttir1
'Sameindameinafræði- og frumulíffræðieiningu, rannsóknarstofu í meinafræði Landspítala,
2Hjartavemd
edb4@hi.is
Inngangur: Algengasta krabbamein sem greinist meðal kvenna á
Vesturlöndum í dag er brjóstakrabbamein. í um það bil 10-15% tilfella
finnst litningasvæðið 8pl2-pll magnað og hafa slíkar breytingar verið
tengdar við verri batahorfur. Rannsóknarhópur á frumulíffræðideild
Landspítala kortlagði mögnunarsvæðið á 8pl2-pll með því að
skoða íslensk brjóstaæxlissýni. Sú rannsókn leiddi í ljós að innan
mögnunarsvæðisins eru sjö gen sem einnig eru yfirtjáð samhliða
mögnun. Markmið þessa verkefnis er að kanna hæfni þessara sjö gena
til æxlismyndunar.
Efniviður og aðferðir: Bæling var miðluð með small interfering RNA
(siRNA) í brjóstakrabbameinsfrumulínum með mögnun á 8pl2-pll,
CAMA-1 og ZR-75-1. Til viðmiðunar var tjáning bæld í MCF7, sem
er með tap á 8pl2-pll. Prótíntjáning í frumulínunum var mæld með
ónæmisþrykki og lifun frumnanna var mæld með MTT-prófi og
talningu. Bæling á polo like kinase 1 (PLKl) og mæling á lifun í kjölfarið,
staðfesti áreiðanleika aðferðanna, sem settar voru upp frá grunni á
rannsóknarstofunni.
Niðurstöður: Búið er að skoða tvö gen, ER lipid raft associated 2 (Erlin2)
og Like-SM-1 (LSMl). I báðum tilfellum tókst að minnka tjáningu
prótínanna svo hún varð minni en í MCF7, viðmiðunarfrumlínunni, en
bæling á tjáningu genanna hefur ekki áhrif á lifun frumnanna.
Ályktanir: Erlin2 og LSMl eru mögnuð í brjóstakrabbameinum með
magnanir á litningi 8p, en bæling á tjáningu þeirra hefur ekki áhrif á
lifun í þeim frumulíkönum sem notuð voru í rannsókninni.
V 166 Aukin nákvæmni í geislameðferð krabbameins í
blöðruhálskirtli
Anna Einarsdóttir', Agnes Þórólfsdóttir1'2, Garðar MýrdaP
’Geisladeild Landspítala, Tieilbrigðisvísindasviði HÍ, 'geislaeðlisfræðideild Landspítala
ane2@hi.is
Inngangur: Miklar framfarir hafa orðið í geislameðferð krabbameins í
blöðruhálskirtli á undanförnum árum. Tengsl eru á milli hækkunar á
geislaskammti og auknum lækningalíkum Með nákvæmri staðsetningu
kirtilsins innan grindarholsins með eftirlitsmyndum gefst kostur á
hækkun geislaskammta í meðferðarsvæði auk þess sem unnt er að hlífa
aðlægum heilbrigðum vef. Út frá eftirlitsmyndum er hægt að áætla
öryggismörk umhverfis meðferðarsvæðið. Með minni öryggismörkum
minnkar geislun á heilbrigðan vef. Markmiðið var að fá tölulegt mat á
nauðsynlegri stærð öryggismarka umhverfis klímskt meðferðarsvæði
fyrir sjúklinga sem fá geislameðferð gegn krabbameini í blöðruhálskirtli.
Auk þess að athuga hvort aukin tíðni leiðréttinga á meðferðarlegu
sjúklings út frá eftirlitsmyndum leiðir til minnkunar öryggismarka.
Efniviður og aðferðir: Unnið var úr eftirlitsmyndum sem teknar voru
áður en meðferð var gefin og meðan á meðferð stóð hjá 38 sjúklingum
sem fengu geislameðferð vegna krabbameins í blöðruhálskirtli árið 2009
á geisladeild Landspítala. Frávik blöðruhálskirtilsins voru mæld með
myndasamruna út frá gullkomum sem sett eru í kirtilinn.
Niðurstöður: Niðurstöður sýna fram á minni skekkjur meðferðarsvæðis
með aukinni tíðni leiðréttinga á meðferðarlegu sjúklings sem leiðir til
LÆKNAblaðið 2011/97 135