Tímarit Máls og menningar - 01.11.1955, Page 20

TÍMARIT MÁLS OG MF.NNINGAR
lagsskap hrókur fagnaðar, leiftrandi
hugkvæmur, uppspretta fyndinna frá-
sagna, og hló af hjartans grunni,
hlátri sem kveikti út frá sér. Þessi eðl-
iseinkenni birtust eins og önnur í þýð-
ingum hans og því sem eftir hann
liggur frumsamið. í því öllu er bjart-
ur fyndinn og gamansamur tónn,
margoft skær og tindrandi.
Ekki skulu menn þó ætla að Magn-
ús eða kynslóð hans liafi skort alvöru
og háfleygi eða liinn djúpa heimspeki-
lega grunntón sem er undirstaða alls
sem hátt og tignarlegt skal rísa, og
þarf ekki annað en minna á Bréf til
Láru. Hinn djúpi skilningur Magnús-
ar á þjóðfélagsmáluin, sem fylgdi heit
alvara, á rót sína að rekja til hins
heimspekilega hugarfars sem gefur yf-
irsýn um mannlífið og sögu þess og
kann hverju sinni að skipa viðfangs-
efnum samtímans á réttan stað og sjá
þau í réttu sögulegu ljósi. Magnús var
kommúnisti, ekki af dægurstemningu
eða hagsmunaástæðum, heldur af
dýpsta skilningi á mannfélaginu
sjálfu, sögu þess og eðlislögmálum.
Þýðingar hans á Faust eftir Goethe
eru m. a. til vitnis um heimspeki-
hneigð hans og lífsíhugun. Og í þessu
felst einmitt hið stórbrotna við Magn-
úr Asgeirsson að hann bar ekki að-
eins hin léttari einkenni kynslóðar
sinnar heldur bærði og brjóst hans
hin þunga undiralda samtíðarinnar,
hin heimsskoðunarlega og þjóðfélags-
lega, sem var sjálf framvinda aldar-
innar og bar allt í fang sósíalism-
ans.
Og kemur þá loks að því sem hug-
stæðast er alls um Magnús Ásgeirs-
son: hin andlega víðsýni sem honum
var gefin eða hann öðlaðist af um-
gengni við stórmenni andans í heim-
inum, Um leið og hann tók samtíð
sína með sér upp á háar útsýnishæðir
stóð hann sjálfur á háum tindi þar
sem víðsýnið skín. Hann hafði yfir-
sýn um samtíð sína og sá hana í ljósi
sögu og framvindulögmála frá hin-
um stærstu sjónarmiðum, þar sem
hinar stóru línur í landslaginu bar
skýrt fyrir augu, en sólglit skilnings-
ríkrar kýmni breiðist yfir hið smáa,
fyrirbærin hverfulu og breysku sem
fylgja lífinu en eru ekki sjálft lífið,
fljóta á yfirborði mannfélagsins en
eru ekki hin ákvarðandi lögmál þess.
Magnús leit á sósíalismann af hátindi
mannfélagslegrar þróunar sem það
þjóðskipulag sem er hið sögulega
hlutverk alþýðustéttanna í heiminum
að skapa á þessari öld, það þjóðskipu-
lag sem tekur við af hinu hrynjandi
auðvaldi sem ber ábyrgð á styrjöld-
um, nýlendukúgun og fasisma. Sem
sósíalisti á íslandi bar hann heitast
fyrir brjósti sameiningu alþýðu í bæj-
um og sveitum og að losa með sam-
einuðu afli vinnandi stétta hernáms-
fjötrana af þjóðinni. Mér er minni-
stæður áhugi hans fyrir síðustu kosn-
ingar á því að koma fulltrúa sósíalista
í bæjarstjórn í Hafnarfirði og einmitt
210