Tímarit Máls og menningar - 01.06.1998, Blaðsíða 88

SIGÞRÚÐUR G UNNARSDÚTTIR
leyndardómum sem Halldór er að öðlast þekkingu á; skáldskapargáfunni.
Eftir að hafa lýst sögum gamla Hornfirðingsins segir hann: „Þó held ég sú
kýngi mannlegrar reynslu sem hann kunni að gefa útaf sér í frásögn hafi ekki
með öllu orðið mig viðskila síðan.“ (G 201). Þar liggur ef til vill lykillinn að
velgengni Halldórs! Lýsingar á borð við þessar er ekki að finna um fólkið
sem Halldór kynnist í borginni eða erlendis, jafnvel ekki fræga rithöfunda.
Á aldrinum sjö til tólf ára skrifar Halldór til þess að skrifa; skrifín voru
„pródúkt ofvaxinnar tilhneigíngar til að tjá sig“, „die Lust zum Fabulieren“
(íth 206). Hann „lét við sitja að skrifa bækurnar en las þær ekki [...] Prenta
eða „gefa út“ - datt það ekki einusinni í hug.“ (fth 207). Sögumaður lætur
þó fljóta með að ekki hafi allir vanmetið skrif hans. Um „rómaninn Aftur-
eldíngu“, sem Halldór skrifaði tólf ára gegn Eldingu Torfhildar Hólm, segir:
„Jakob skáld Jóhannesson Smári gluggaði í handritið hjá mér og skrifaði mér
bréf og sagði að athuganir mínar væru góðar! Ekki var nú meira að láta.
Handritið hefur enn verið til um 1930, því það ár rendi Erlendur Guðmunds-
son yfir það augum og sagði að ég hefði 12 ára dreingur skrifað einsog Kristín
Sigfúsdóttir sem var mikill tískuhöfundur hér á landi þá og kölluð Selma
Lagerlöf íslands." (íth 148). Árið 1916 birti Halldór grein í Morgunblaðinu
um gamla klukku og fékk skammir fyrir frá leigusala sínum og hróp frá
börnum bæjarins. En einnig hún virðist hafa haft eitthvað til síns ágætis, því
í Sjömeistarasögunni segir um hana: „Ég vona að það sé ekki ofremba þó ég
segi frá því þegar Sigurður Guðmundsson heyrði mín fyrst getið; en það
sagði hann mér þegar ég kom fýrst að fínna hann: „Við þekkjum yður síðan
um árið þegar þér stiguð fram fyrir hirð Braga, og sögðuð til nafns að
fornmanna sið, og hvaðan upprunninn, og svo hverja klukku þér eigið.“ (50).
Skrif unglingsins Halldórs, sem sögumaðurinn hefur ekki stór orð um
sjálfur, fá þannig uppreisn æru með orðum annarra, sem er að sjálfsögðu
ætlað að vera áreiðanlegri en álit höfundarins sjálfs. Það segir aftur á móti
sitthvað um raunverulegt álit sögumanns á þessum fyrstu skrefum sínum á
rithöfundarbrautinni að hann skuli kjósa að birta hvatningarorðin sem hann
fékk á sínum tíma frá sér vitrari mönnum.
Frd Aftureldíngu til Sjdlfstœðs fólks
Munurinn á aðferð hinnar ungu skrifmaskínu sem skrifar og skrifar en les
aldrei og hins metnaðarfulla rithöfundar sem við lesum um í Grikklandsár-
inu, sem vinnur sama textann aftur og aftur en er þó aldrei ánægður, er ansi
mikill. Þessi þróun myndar annað af meginstefjum minningabókanna.
Barn náttúrunnar skrifar Halldór með sama ákafa og æskuverkin, enda
86
TMM 1998:2