Tímarit Máls og menningar - 01.06.1998, Blaðsíða 140

KRISTjAN KRISTJÁNSSON
að vara landsmenn við krappri lægð úr suðri vegna þess að það gæti gerst að
lægðin breytti um stefnu?Hvort á maður að hlæja eða gráta að gremjudjarf-
mælum Guðna og órum við eldavélina?
Ef ég túlkaði sjónarmið Guðna jafnfrjálslega og hann mín myndi ég lýsa
skoðun hans svo að háskólakennarar ættu helst að velja sér rannsóknarefni
sem væru óholl þeim sjálfum og gagnslaus almenningi - og þeir hefðu
engum siðferðisskyldum að gegna, síst af öllu gagnvart þeim sem nýtt gætu
sér sérfræðiþekkingu kennaranna í daglegu amstri. Þar sem engir viti neitt
íyrir víst ættu allir að steinhalda kjafti því að ella úthýsi þeir öllum efa. Mér
dettur ekki í hug að lýsa skoðun hans á þennan hátt, enda tel ég víst að þegar
móðurinn renni af honum muni naumast meira á skilja með okkur en hálft
mörbjúga um skyldur háskólakennara. En þess er vart að vænta að við
verðum allvel sáttir um þau mál íyrr en hann hefur gengið betur úr skugga
um hvað er raunverulega undir pottlokinu á hraðsuðuhellunni og náð að
hemja þrá hinnar upptendruðu eldamennsku sinnar eftir vídd.
IV
Guðni kemst ekki allstutt í tilraun sinni til að sýna fram á að ég niðri
bókmenntum svartra skáldkvenna, enda vex málgleði hans þar að sama skapi
og rökvísin þverr. Eitt örstutt, gráglettið dæmi um „fleðufræði“ úr ritgerð
minni - um leit að ritverkum nógu marg-jaðraðs einstaklings óháð bók-
menntalegu gildi (blökkukonu í hjólastól er varð fyrir kynferðislegri áreitni
í bernsku, giftist síðan tvíkynhneigðum alkóhólista af spænskum ættum og
ól upp með honum þroskaheft bam) - verður Guðna þannig tilefni til átta
blaðsíðna umræðna um óræktarhug minn til blökkukvenna og ritstarfa
þeirra. Hérer nýtt met slegið: Ein fjöður verður að flífahænum en ekki fimm.
Það að ég skuli telja kennslu sígildra verka voða búinn af pólitískri
rétthugsun ber lævísleg merki „hugmyndafræði sem útilokar stóra samfé-
lagshópa í nafni almannahags. Slíkmenningarsýn [...] er íraun réttri aðeins
andlegur þrældómur“ (87). Ekki er aðeins að ég dragi upp „villandi mynd
af verksviði femínista“ (86) (sem ég minnist að vísu ekki orði á í ritgerðinni!)
heldur kalla ég það „fleðufræði að lesa og kenna verk skáldkvenna sem hafa
verið beittar kynferðislegu ofbeldi“. Já, og að mínu mati „hafa svartar skáld-
konur, með því einu að færa reynslu sína á blað“, þar á meðal Maya Angelou
og Toni Morrison, „vegið að því besta sem finna má í hefðbundinni bók-
mennta-, heimspeki- og vísindahefð“ (90)!
Nú má deila um hvort pólitísk rétthugsun hafi í raun gert jafnmikinn
skurk í bókmenntafræðideildum háskóla og margir vilja vera láta. Guðni
færir fram þau rök gegn því að svo sé að námskeið um Shakespeare séu enn
138
TMM 1998:2