Tímarit Máls og menningar - 01.11.2012, Blaðsíða 139

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2012 · 4 139
Sumum ljóðunum mætti lýsa sem svip-
myndum úr mannlífinu. Ort er um
manneskjur í tilteknum aðstæðum.
Ljóðin eru nokkurs konar sviðsetningar,
segja stundum sögu. Dæmi um slík ljóð
eru Innan við opinn gluggann úr Ljóð-
orkusviði þar sem ljóðmælandi er að
velta fyrir sér nakinni konu í húsinu á
móti og Litir IV úr Ljóðorkuþörf þar
sem elskendur gefa sig á vald unaði
atlota og samveru.
Sigurður beitir persónugervingu af
miklum frumleika í Ljóðorkuflokknum.
Alls kyns fyrirbæri tilverunnar lifna við
og láta til sín taka. Sólin sest í hásæti,
Reykjavíkurgrágrýtið laumar trompun-
um sínum út, jörðin birtist okkur sem
óseðjandi átvagl, og eins og áður var
vikið að senda demantar heimsins frá
sér yfirlýsingu og Alþjóðasamband gull-
stanganna gerir slíkt hið sama. Þetta
getur gert ljóðheim Sigurðar skemmti-
lega ævintýralegan. Af svipuðum toga er
það stílbragð, sem lengi hefur verið í
miklum metum hjá skáldinu, að gefa
ýmsum þáttum tilverunnar nýstárleg en
lýsandi heiti með frumlegum samsetn-
ingum nafnorða. Ýmis skemmtileg
dæmi um slíkt er að finna í Ljóðorku-
bókunum. Þar er talað um „eldsneyti
minnisins“, „fagnaðaróp vorsins“ og
„afhelgunarskylduna“, og þegar vikið er
að gönguferð sem farin er til að íhuga
eða láta hugann reika er talað um að
„viðra hugsanahundinn“.
En það stílbragð sem einna helst ein-
kennir ljóðlist Sigurðar er endurtekning-
in. Listileg beiting hennar skapar hið sér-
staka hljómfall í ljóðum hans. Yfirleitt
miðar hún að því að gera mynd sem
þegar hefur verið dregin upp skýrari.
Fyrst er eitthvert fyrirbæri nefnt og svo er
það nefnt aftur með aðeins nákvæmari
hætti. Mýmörg dæmi um slíkt má finna í
ljóðabókum Sigurðar og hér að neðan eru
tilfærð nokkur úr Ljóðorkubókunum.
sprettur beint út
úr klettinum
mosagrónum klettinum
(Ljóðorkulind, bls. 7).
Niður í kuðungi
veikur niður í kuðungi
(Ljóðorkuþörf, bls. 53).
Alla leið í höfn
Alla leið í heila höfn
(Ljóðorkusvið, bls. 77).
Þessar endurtekningar ljá ljóðmáli Sig-
urðar oft ákveðinn dramatískan þunga,
hátíðleika, reisn.
Í Ljóðorkubókunum má segja að Sig-
urður tjái viðhorf sín til eigin ritstarfa,
hlutverks skáldsins og ljóðlistarinnar
með persónulegri og beinni hætti en oft
áður. Þar er að finna skýrt orðaðar yfir-
lýsingar í ætt við stefnuskrá og áhrifa-
mikla málsvörn fyrir vegsömun fegurð-
ar og dýrðar lífsins. Hann gefur jafn-
framt innsýn í vinnubrögð sín. Hann
útlistar mikilvægi hinnar huglægu leitar
og leggur áherslu á nauðsyn þess að
hætta sér út í óvissuna og þora að villast
til að geta uppgötvað eitthvað einstakt
og óvænt.
Töframáttur skynjunarinnar
Ljóðorkan, þessi einstaki töframáttur, er
eftirsóknarverð fyrir mannshugann. En
hún hlýðir ekki fyrirmælum. Það er
ekki hægt að kalla hana fram með skip-
unum. Aftur á móti er hægt að gera sig
móttækilegan fyrir henni, opna hugann.
Og að því markmiði er lestur góðrar
ljóðlistar rétta leiðin. Það geta vitaskuld
verið margar ástæður fyrir því afhverju
fólk les ljóð. Nefna má áhuga á þeirri
sérstöku og oft meitluðu málbeitingu
sem finna má í hinu knappa formi,
unun af braglist, hagmælsku eða tónlist
tungumálsins. En til viðbótar þessu er
kannski eitt það mest heillandi við ljóð-