Tímarit Máls og menningar - 01.11.2012, Qupperneq 20

G u ð n i E l í s s o n
20 TMM 2012 · 4
hvort spyrja eigi „hvernig standi á því að fræðimaðurinn Bjarni Randver
nefni hugtakið Overton glugginn hvergi á nafn þegar það sé (augljóslega)
lykilhugtak í starfssemi félagsins“ varar Óli Gneisti Sóleyjarson við öllum
slíkum tilburðum og segist alltaf vera á móti því að þeir tali „of mikið
um Overton gluggann því sú taktík virkar betur þegar fólk veit ekki af
henni“.57
Það má til sanns vegar færa. Egill Helgason deilir nú skyndilega sýn van-
trúarfélaga og er nú fullur undrunar og vanþóknunar yfir kennsluháttunum
í Háskóla Íslands. Hann segir á umræðuþræði á fésbókarsíðu Stefáns Einars
Stefánssonar að Bjarni reyni „að stimpla Vantrú sem sértrúarhóp – sem er
auðvitað rangt“.58 Egill heldur því jafnframt fram að glærurnar hafi verið
„sérlega ómálefnalegar, það var mjög langt til seilst til að sverta þennan
félagsskap. Og að ætla að fara að skilgreina samtök trúleysingja sem sér-
trúarhóp, ja, af hverju þá ekki femínistafélagið eða Sjálfstæðisflokkinn eða
hvað sem er. En eins og ég segi, mér finnst þetta fyrst og fremst vera kjánalegt
hjá manninum – og allt þetta upphlaup er kjánalegt“ (kl. 10:05). Þegar Egill
var áður spurður að því hvort hann sé nokkuð með þessu að vega að heiðri
sérfræðinganna í túlkunarvísindum sem skrifuðu greinargerðir til varnar
glærum Bjarna svaraði hann: „Jú, ætli það ekki. Ég dreg ekki í efa rétt hans til
að setja þetta fram, en ég hefði ekki viljað sitja þetta námskeið“ (kl. 10:01).
Davíð Þór Jónsson, sem var eins og áður sagði einn af nemendum
Bjarna í umræddu námskeiði, svarar Agli á umræðuþræðinum og reynir
að útskýra fyrir honum fræðilegar forsendur námskeiðsins – þótt fésbók
sé vissulega ekki hentugasti miðill til slíks. Davíð Þór segir: „Akademísk
trúarlífsfélagsfræði fjallar um hópa sem skipuleggja sig utan um afstöðu
til eilífðarmálanna. Það að trú er viðfangsefni hópsins gerir hann að við-
fengsefni [svo] fræðanna, ekki það hver afstaðan er. Hitt er annað mál hvort
„nýtrúarhreyfing“ sé nógu gott orð. Enda fjallaði fyrsti fyrirlesturinn aðeins
um þessar skilgreiningar og hve vandasöm öll termínólógía væri. Ég sat þetta
námskeið og það var gott. Glærurnar gefa ekki tæmandi mynd af því sem þar
fór fram“ (kl. 10:07).
Stefán Einar Stefánsson svarar yfirlýsingum Egils um kjánalegt upphlaup
og segir: „ég treysti nú sannast sagna helsta sérfræðingi okkar í sértrúar-
hópum og öfgahópum eins og Vantrú, til að leggja mat á það hvernig eigi að
skilgreina starfsemi þeirra. Þá eru þetta afar gildishlaðin orð, þ.e. að tala um
framsetningu hans sem „fáránlega“ og „kjánalega“ án þess að færa fyrir því
gild rök“ (kl. 10:08). Egill, sem fjórum árum áður hafði eytt athugasemdum
vantrúarfélaga af spjallþráðum sínum og gert þá að fulltrúum ofsafengins
trúleysis, spyr núna: „Er Vantrú öfgahópur – hvað þá með félagsskap sem
trúir því að mannkynið bjargist vegna þess að maður dó á krossi í Palestínu
fyrir tvö þúsund arum [svo] :) ?“ (kl. 10:16). Hann bætir við í tveimur
færslum nokkrum mínútum síðar: