Tímarit Máls og menningar - 01.11.2012, Blaðsíða 98

98 TMM 2012 · 4
Árni Björnsson
Braskhyggja
Kvittun til Hannesar Hólmsteins
Mér er það vel kunnugt að sumir fræðimenn telja það fyrir neðan virðingu sína að
eiga orðastað við Hannes Hólmstein. Mér finnst á hinn bóginn heldur gaman að til
skuli vera svona maður. Hann er að sumu leyti vel greindur, lúsiðinn, næmur og
afkastamikill. Um leið safnast hjá honum í einn kjarna megnið af þeirri þröngsýni
sem tröllríður flestum braskhyggjumönnum (hispurslausara orð en frjálshyggja). Í
hnotskurn má segja að hún felist í því viðhorfi að það sé réttlátt kerfi að flinkur
verðbréfasali geti borið hundraðfalt meira úr býtum en til að mynda flinkur járn-
smiður. Hannes er því á vissan hátt ákjósanlegur mótherji.
Svör hans í seinasta hefti við ádrepu minni í sumarhefti TMM eru hinsvegar
naumast svaraverð. Hann gerir fátt annað en staglast á fyrri fullyrðingum auk þess
að klifa á þeirri firru alþjóðlegra braskhyggjumanna að takmörkun á forræði þeirra
og réttlátara gildismat starfsgreina hljóti að merkja sovéskan óskapnað. Við þessari
vænisýki er lítið að gera, enda þjónar hún einkum þeim tilgangi að viðhalda efna-
hagslegum yfirráðum braskara í heiminum. Nokkur skrítin atriði eru samt ný í svör-
um Hannesar og er ekki nema rétt að tína þau til.
1) Hannes virðist vilja túlka það sem eitthvert stórmál að ég hafi verið á launum hjá
IUS árið 1956–57. Að sjálfsögðu var ég á launum hjá Alþjóðasambandinu. Ekki
gat Stúdentaráð greitt mér laun. Algengast er reyndar að íslenskir starfsmenn sem
vinna tímabundið hjá alþjóðasamtökum fái laun sín greidd frá þeim, hvort sem
um er að ræða SÞ, UNESCO, FAO eða NATO. Staðfestingu á þessu má finna hjá
utanríkisráðuneyti.
2) Það er óvænt upphefð að vera tvívegis titlaður ,kórstjóri‘ íslenska sönghópsins á
heimsmótinu í Varsjá 1955. Kórstjóri merkir söngstjóri, og til slíkra verka hafði ég
enga kunnáttu. Kórstjórinn okkar í Varsjá hét Jón S. Jónsson sem seinna varð
fyrsti skólastjóri tónskólans í Kópavogi, en áður hafði Jón Ásgeirsson tónskáld æft
okkur heima. Ég átti hinsvegar að heita formaður sönghópsins þegar hann var
myndaður fyrr um vorið og fólst í því að kalla fólk til æfinga að boði kórstjóra.
3) Ein lítil sagnmynd getur skipt máli. Hannes segir: ,Árni hafði 1973 vísað því á
bug sem „lygi“, að Kremlverjar ,myndu‘ ráðast inn í Afganistan‘. Ég greindi blátt
áfram frá því hvað þeir hefðu ekki gert fram til ársins 1973 þegar greinin var
skrifuð, ekki hvað þeir ‚myndu‘ ekki gera í framtíðinni. Svo spámannlega vaxinn
hef ég aldrei talið mig vera að ég gæti sagt fyrir um óorðna hluti.
4) Hannes segir ástæðu þess að hann sleppti nafni Svövu Jakobsdóttur úr upptaln-
ingu þeirra sem sögðu sig úr ritnefnd Réttar árið 1982 hafa verið til að greinin
yrði ekki ‚staglkennd‘. Það hefði verið ljóta staglið að hafa nafn Svövu með okkur
hinum þrem!
5) Hannes hefur eftir nafngreindum mönnum að þekktir sósíalistar einsog til dæmis