Hugur - 01.01.2015, Síða 65

Hugur | 27. ár, 2015 | s. 65–80
Sigríður Þorgeirsdóttir
Heimspeki líkamans og heimspeki í
líkamanum og hvers vegna hugsun
er ekki kynlaus
Að kasta eins og stelpa er undirtitill þekktrar bókar heimspekingsins Iris Marion
Young sem fjallar um kvenlega líkamsreynslu. Titillinn er myndrænn og við sjá-
um fyrir okkur stelpu sem kastar bolta og tengjum það við frekar aumingjalegan
og „stelpulegan“ kastmáta. Stelpur geta jú oft ekki kastað bolta jafn langt og af
jafn miklum krafti og jafnaldra strákar. Young ræðir í bók sinni hvernig stúlkur og
konur kunni ekki að treysta eigin líkama í heimi karlhverfs gildismats sem skipar
hinu kvenlega skör lægra en hinu karllega. Young heldur áfram að tala um hvern-
ig stúlkur/konur vanmeti oft líkamlega færni sína: „Það er dæmigert fyrir kven-
líkamann að fullnýta ekki raunverulega getu sína, bæði hvað varðar möguleika
líkamsstyrks sem og hina raunverulegu færni og samhæfingu sem hann býr yfir“.1
Þessi bók Young kom fyrst út fyrir aldarfjórðungi og virðist sem útbreidd vantrú
á líkamsgetu hafi minnkað síðan þá. Úttektir á fjölmiðlaumfjöllunum um íþróttir
kvenna hafa sitt að segja, en þær hafa sýnt að við vanmetum almennt getu kvenna
og ofmetum getu karla vegna þess að við berum líkamsgetu kvenna saman við lík-
amsgetu karla í stað þess að virða líkamsfærni kynjanna á sínum eigin forsendum.
Þess vegna má sjá allt annað viðhorf til líkamsfærni kvenna í nýlegu myndbandi
þar sem Leah Dawson, þekkt brimbrettakona, lýsir því hvað það merki að kunna
að njóta þess að „sörfa eins og kona“.2 Hér er titillinn ekki tengdur einhverju
hálf-aumingjalegu eins og boltakastinu í dæmi Young heldur þeim styrk og gleði
sem felst í því að sörfa eins og kona.
Að vera á brimbretti og að kasta bolta eru líkamsathafnir. Heimspekileg hugs-
un er ekki líkamleg athöfn í þessum þrengri skilningi þar sem líkamsstyrkur,
færni og samhæfing er málið. Boltakast og sörf eru samt ekki hreinar líkamlegar
athafnir vegna þess að hugræn ferli hafa áhrif á árangur eins og Young bendir á.
Af þeirri ástæðu má spyrja hvort megi draga einhverjar ályktanir af neikvæðri
1 Young, 2005:148.
2 https://www.facebook.com/TheInertia/videos/1060569477316203/?pnref=s
Hugur 2015-5.indd 65 5/10/2016 6:45:11 AM