Hugur - 01.01.2015, Blaðsíða 14

Hugur - 01.01.2015, Blaðsíða 14
14 Jón Ásgeir Kalmansson ræðir við Pál Skúlason Mér dettur í hug í þessu sambandi að William James talar um hina mystísku reynslu – reynslu sem færir okkur heim sanninn um einhvern sannleika sem er kannski erfitt að færa sönnur á og við getum ekki fengið eftir neinum öðrum leiðum heldur en í einhvers konar upplifun af heiminum og lífinu. Heldurðu að reynsla af þessu tagi hafi sérstök tengsl við heimspeki og heimspekiiðkun? Já, ég get vel tekið undir þetta, en legg enn og aftur áherslu á að málið snýst um afstöðu manns sjálfs, hins verðandi eða unga heimspekings, til reynslunnar. Ég nefndi þarna tvö dæmi úr persónulegri reynslu, en það er til margs konar reynsla sem fólk getur orðið fyrir sem gefur því ekki tilefni til neinnar heimspekilegrar yfirvegunar Hins vegar langar mig til að skjóta því inn að reynsluhugtakið er afskaplega merkilegt hugtak sem felur í sér að við erum í gegnum reynsluna að kynnast öðrum og ytri veruleika í gegnum skilningarvit okkar og upplifanir. En á hinn bóginn er reynslan eitthvað sem við höfum eiginlega af sjálfum okkur, jafnvel þegar við erum að kynnast eða reyna að kynnast einhverjum veruleika eða kynnast einhverjum öðrum, þá erum við um leið að kynnast sjálfum okkur og jafnvel að sjá sjálf okkur undir sjónarhorni annarrar manneskju. Þú talar stundum um að líf hins hugsandi manns sé eins konar ævintýri. Skiptir þetta máli í þessu samhengi, er það ekki afstaðan til okkar eigin lífsreynslu sem er þarna kjarnaatriði? Jú, ég held að það sé alveg hárrétt að sumir skynja lífið sem ævintýri, en öðrum finnst þetta svolítið fáránleg líking, að lífið sé nú ekkert ævintýri, það geti verið mesta basl og böl og allt tal um ævintýri í kringum lífið sé jafnvel tilraun til sjálfs- blekkingar. Sjálfur hef ég haft mjög sterka tilfinningu frá því ég man eftir mér fyrir því að lífið sé einhvers konar ævintýri. Þá er það sérstaklega hið óvænta sem mér finnst við ekki veita nægjanlega eftirtekt, hvað margt skrýtið og merkilegt og skemmtilegt og stórkostlegt er að gerast í heiminum í kringum okkur. Þessi afstaða til reynslunnar felur þá í sér að lífið sé kynni af hinu óþekkta, að við séum sífellt að komast í kynni við eitthvað sem er framandi, eitthvað sem við höfum ekki fulla stjórn á, eitthvað sem við þekkjum ekki til hlítar? Sannleikurinn er sá að við vitum afskaplega lítið í raun um þróun lífsins og jafnvel okkar eigin lífsferil. Þannig að við lifum stöðugt í heimi hins óþekkta og við vitum ekki gjörla hvernig við eigum að bregðast við því sem gerist í heiminum, oft mjög skyndilega. Þú segir á einum stað eitthvað í þá veru að kannski sé hið ósegjanlega það sem hefur mesta merkingu og mikilvægi fyrir okkur, hvað áttu við með þessu? Ég veit ekki alveg hvort orðið „ósegjanlega“, sem ég veit að ég hef notað, sé rétta orðið, það mætti líka nefna hið ólýsanlega eða óskýranlega sem orð yfir það sem ég er að vitna til. Raunar lít ég svo á að starfsvettvangur heimspekinganna sé á jaðrinum milli þess sem við erum að reyna að hugsa og skilja og þess sem er Hugur 2015-5.indd 14 5/10/2016 6:44:55 AM
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.