Úrval - 01.05.1953, Side 65

HVAÐ EIGUM VÉR AÐ KENNA BÖRNUM VORUM?
63
mörg, og hvert um sig mun
sennilega leggja meiri áherzlu
á að drottna og sýna yfirburði
sína en á önnur atriði. I öðru
lagi finnst flestum kirkjufélög-
um að stöðu þeirra stafi hætta
af frjálsri könnun, og reyna
því að skapa kreddubundið
lífsviðhorf hjá nemendunum og
loka huga þeirra fyrir óæski-
legum hugmyndum. Þó að þetta
sé ekki ætíð áberandi er til-
hneigingin fyrir hendi í flest-
um löndum, og hún fer ekki
þverrandi heldur vaxandi. Það
er alls ekki trú mín að auðvelt
sé að lækna samfélagið af
þessum kvillum. Á meðan styrj-
aldarhættan vofir yfir daglegu
lífi voru, mun gæta tilhneig-
ingar til að þrengja kostum
frjálsrar hugsunar í kennsl-
unni.
Að lokum langar mig til að
skýra með nokkrum orðum
hver ég tel að eigi að vera ár-
angur af kennslu, annar en
aukin kunnátta og leikni.
Hún á að örva ímyndunar-
afl vort, draga úr fordómum
og efla hæfileikann til rökrétt-
ar hugsunar. Til þess að ímynd-
unarafl vort fái næringu verð-
um vér að fræðast um heim-
inn fyrir utan hið litla þjóð-
félag vort, bæði það sem er að
gerast og hefur gerzt: þ. e.
þróunarsögu mannkynsins,
jarðarinnar og alheimsins.
Jafnframt verðum vér að kynn-
ast því ágætasta í listum og
bókmenntum heimsins, einkum
því sem er oss fjarlægt í tíma
og rúmi.
Vér notum í meginatriðum
sömu ráð til að losa oss við
fordóma, en til þess þurfum vér
þó nákvæmari fræðslu um önn-
ur samfélög sem lifað hafa og
dafnað þó að trúar- og stjórn-
arstofnanir þeirra hafi verið
gjörólíkar því sem tíðkast hjá
oss. Hæfileiki vor til að hugsa
skynsamlega og sjálfstætt
þroskast að mínu áliti ekki
við að læra rökfræði, heldur
við það að lesa það sem mikl-
ir andans menn hafa skrifað.
Auðveldast er það, ef þeir
heyra til menningu sem er
gjörólík menningij vorri. Eg
vil að ungt fólk sé frætt um
öll þau rök sem á sínum tíma
voru fram borin í Kína til
stuðnings þeirri ráðstöfun að
reyra fætur ungra stúlkna, og
síðan vil ég að því sé bent á að
þessi rök, sem enginn efast nú
um að hafi leitt til fáránlegr-
ar niðurstöðu, séu jafngóð —
sem slík — og mörg þau rök
sem nútíma stjómmálamenn
nota í málflutningi sínum. Það
er nauðsynlegt að ungt fólk
kynnist orðhengilshætti og hár-
togunum, sem mjög er beitt í
öllum áróðri, og læri að sjá í
gegnum þær hundakúnstir.
Allt þetta á kennslan að
veita oss. Getum vér vænzt
þess að svo verði, eftir t. d.
fimmtíu ár? Ég vildi óska ég
gæti trúað því!